We sponsoren Poetin rijk met onze ‘duurzame energiesubsidies’

In heel Europa worden pogingen om de oorlog in Oekraïne af te remmen met sancties tegen Rusland en Wit-Rusland, gedwarsboomd door de energie-industrie. Energiebedrijven, ook in Nederland, liften mee met Poetin door een beroep te doen op de stimuleringssubsidies voor biomassa.

Maar hoe waarachtig zijn we door Russisch gas te reduceren en wapens te sturen naar Oekraïne, terwijl we Poetin via de achterdeur financieren met miljarden euro’s aan ‘duurzame energiesubsidies’ voor grootschalige import van, onder meer, Russische houtpellets voor energie?

De energiesector veroorzaakt driekwart van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Volgens Frans Timmermans, vicevoorzitter Europese Commissie, betekent dit dat Europa afscheid moet nemen van zijn ‘extreme afhankelijkheid van Russisch gas’ en in plaats daarvan ‘door moet met biomassa’ om zo de gewenste CO2-vrije energiemix te behalen in Europa, zoals afgesproken in het Parijs-akkoord.

Zowel Rusland als Wit-Rusland zijn sterk afhankelijk van de export van hout naar Europa. In 2021 bedroeg het totaal aan Russische houtexport 13 miljard euro. Hout van (kaal)gekapte bossen dat gebruikt wordt om gebouwen, papier, kleding en meubels te maken maar ook houtpellets om Europese energiecentrales, naast die in Japan en China, van brandstof te voorzien (FutureMetrics geeft aan dat jaarlijks 0.34 miljoen ton houtpellets uit Rusland naar NL komen).

Volgens Eurostat haalde Europa in 2020 22% van de verbruikte energie uit hernieuwbare bronnen. Hiervan maakte biomassa, volgens het Joint Research Centre (JRC), circa 60% van het totaal uit waarvan in 2020 en 2021 meer dan de helft uit hout afkomstig was. Belangrijkste reden voor deze ongekende vlucht van biomassa is dat deze ‘business’ onder het mom van ‘groene energie’ wordt aangejaagd met miljarden euro’s aan subsidies, te weten 17,5 miljard Europees (belasting)geld op jaarbasis.

Biomassasubsidie spekt Russische oorlogskas

Met de financiële middelen die Russische en Wit-Russische regeringen verkrijgen uit de houtexport via, onder meer, Nederlandse ‘stimuleringssubsidies hernieuwbare energie’ (SDE) worden dus feitelijk de Russen geholpen om hun tanks van brandstof te voorzien.

In de praktijk betekent dit dat zolang de bulkcarriers, twee keer per maand, blijven af- en aanvaren (tussen de Waalhaven in Rotterdam en Riga/ Letland en Immingham/UK en St. Petersburg/Rusland met aan boord per keer ca. 50.000 vermalen bomen voor onze kolen- en biomassacentrales) Nederland Rusland ondersteunt in de oorlog in Oekraïne. Met name de RWE-kolencentrale Amer (Noord-Brabant) doet een behoorlijke duit in het zakje van Poetin.

Jaarlijks 13% extra CO2 emissies als uitstoot biomassa zou worden meegeteld

Het is een publiek geheim dat voor de inzet van houtige biomassa, Frans Timmermans en Diederik Samsom zich politiek laten gebruiken door de lobby van de Noordelijke, hout producerende landen en de bosbouwindustrie. Die landen wilde het akkoord van Parijs alleen tekenen als de uitstoot van biomassa via een rekentruc niet zou worden meegerekend.

Maar in Nederland is het aandeel biomassa inmiddels met 54% de grootste bron van ‘hernieuwbare energie’, gevolgd door wind (23%) en zon (14%). Het bij- en meestoken van biomassa in kolencentrales nam vorig jaar met bijna 150% toe. Voor deze vorm van biomassagebruik worden bossen gekapt in onder meer de VS, de Baltische staten, Scandinavië, Roemenië, Polen en Rusland.

Op jaarbasis gaat het in Nederland om 3,5 miljoen ton houtpellets voor bijstook in 3 kolencentrales. Daarnaast wordt 1,5 miljoen ton hout per jaar aan zgn. Nederlands ‘resthout’ in biomassacentrales verbrand en nog eens 1 miljoen ton hout per jaar in houtkachels van particulieren. In totaal gaat het om 6 miljoen ton hout per jaar dat wordt verbrand voor energie. Dit komt overeen met 60.000 hectare gekapt bos per jaar. Dat is drie maal de oppervlakte van Amsterdam.

Deze hoeveelheid resulteert in ca 18 miljoen ton per jaar meer uitgestoten broeikasgas (CO2), naast stikstof en (ultra)fijnstof, dat – vanwege een politieke rekentruc – niet hoeft te worden meegerekend. Dat is jaarlijks ca 13% meer CO2 uitstoot als deze uitstoot (terecht) zou worden meegeteld.

Biomassa-opportunisme

Illustratief voor deze lobby is de publicatie vanuit de Zweedse bosbouwindustrie die zich, daags na de Russische inval in Oekraïne, haastte te melden dat met ‘biomassa de Europese afhankelijkheid van Russische olie en gas zal verminderen’.

Maar ook de Nederlandse biomassalobby liet er geen gras over groeien. Het biomassa-opportunisme vierde hoogtij bij monde van, onder meer, Olof van der Gaag, directeur Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) en koploper stimuleringssubsidies duurzame energie (SDE). In menig interview, waarin hij zich presenteerde als ‘energie-deskundige’, herhaalde hij in de afgelopen weken nog maar eens het lobbymantra dat we ‘biomassa keihard nodig hebben’.

Maar Brussel, met Nederland voorop, zal op de ingeslagen weg succesvol noch duurzaam zijn. Continuering en grootschalige herinvestering in houtige biomassaverbranding, inclusief de gesubsidieerde houtimport uit Rusland, betekent enkel meer zwarte sneeuw voor Europa bovenop de ellende in Oekraïne…

Brandbrief 120 Oost-Europese mensenrechten- en milieuorganisaties

Om deze reden werd begin deze maand een brandbrief verstuurd door een groep van meer dan 120 mensenrechten- en milieuorganisaties, voornamelijk uit Oost-Europa (waaronder Oekraïne en Wit-Rusland), waarin regeringen worden opgeroepen om per onmiddellijk alle invoer van hout- en houtproducten uit Rusland en Wit-Rusland te verbieden.

Nederland staat, naast Denemarken en Engeland, in de top 3 van grootste importeurs van houtpellets. De meeste houtpellets worden vanuit Rusland naar Denemarken verscheept en verhandeld door CM Biomass, met drie vestigingen in Nederland, in Moerdijk, Vlissingen en Waspik.

Maar de houtcampagne van de maatschappelijke organisaties is niet de enige poging om import vanuit Rusland te stoppen. Het Oekraïense ministerie van Milieu en Natuurlijke Hulpbronnen roept de EU ook op om Russische bosbouwproducten te verbieden. Energiebedrijven en producenten van houtpellets wereldwijd zullen blijven proberen te profiteren van de gascrisis veroorzaakt door de oorlog. Maar Brussel moet een energietransitie stimuleren die energiebesparing voorstaat en echte, uitstootvrije hernieuwbare energie.

Publieke opinie biomassa omgeslagen

In Nederland is de publieke opinie over biomassa sinds de presentatie van het SER-advies in de zomer van 2020 omgeslagen. De stikstofcommissie van Johan Remkes, voormalig VVD-minister, stelde eerder dat biomassa ‘ten onrechte’ als CO2-neutraal wordt gezien en de Tweede Kamer nam een jaar geleden (feb 2021) een motie aan om geen nieuwe subsidietermijnen voor biomassa open te stellen totdat het kabinet een afbouwpad heeft opgesteld, conform het SER advies.

In het nieuwe coalitieakkoord staat te lezen: ‘We bouwen gebruik van biomassa voor energie z.s.m. af, rekening houdende met de kosteneffectiviteit’. Desondanks, werd eind vorig jaar een nieuwe subsidietermijn (SDE++) geopend op de website van de Rijksoverheid!

Wynia’s Week stelt de vragen bij het nieuws. Steunt u deze broodnodige, onafhankelijke berichtgeving? Doneren voor Wynia’s Week kan via de bankrekening van Wynia’s Week NL94 INGB 0006 3945 08 of HIER. Hartelijk dank!