‘Waarom krijgt deze man een podium?’ Machteloze woede over een onthullend boek.

Het boek ‘De Stikstoffuik’ van Arnout Jaspers is een ongekend succes. Het boek maakt ook een ongekende agressie los onder sommige politici, activisten, journalisten en ecologen. Velen blijken het boek niet te hebben gelezen maar weten hun walging toch niet te verbergen.

Die afschuw is des te merkwaardiger, omdat Arnout Jaspers – zelf natuurkundige – een heel feitelijk boek heeft geschreven. De feiten die Jaspers hanteert zijn zes weken na verschijning van het boek ook nog door niemand – ecoloog of anderszins – op feitelijke gronden bestreden.

De boze aanvallen op de auteur en zijn boek zijn des te opmerkelijker, omdat er tot de verschijning van ‘De Stikstoffuik’ nog door geen enkele onafhankelijke auteur – zonder belangen in de ecologische dan wel de stikstofproducerende branches – in boekvorm kritisch over het Nederlandse stikstofbeleid was geschreven. Menige criticus van Jaspers had dat graag zo gehouden, zo blijkt.

Hoe is deze extreme woede over een informatief boek dat op feitelijke gronden kritisch is over het Nederlands overheidsbeleid te verklaren? Dat is wellicht voer voor psychologen, sociologen dan wel politicologen. Verslaggever Nick Ottens selecteerde alvast enkele van de boze reacties op het verschijnen van ‘De Stikstoffuik’.

‘Schotschrift van een natuuranalfabeet’

‘Wetenschapsontkenning en complotdenken.’

– Marieke Kuypers, journalist KRO-NCRV, voormalig sociale media specialist Ministerie van Buitenlandse Zaken, Twitter, 25 maart

‘Slecht geschreven badinerende non-argumentatie zonder daadwerkelijke onderbouwing.’

– Miko Flohr, universitair docent klassieke oudheid Universiteit Leiden, Twitter, 26 maart

‘Waarom krijgt deze man een podium?’

– Pieter de Leeuw, ecoloog bij Arcadis, Twitter, 2 april

‘De meeste wetenschappers hebben gehakt gemaakt van het werkje van de auteur van “stikstoffuik” maar sinds diens optreden bij WNL is hij de Messias van de ontkenners, Wilders voorop.’

– Wouke van Scherrenburg, oud-journalist, voormalig kandidaat-Tweede Kamerlid D66, Twitter, 5 april

‘Amper honderd pagina’s betoog, toch €21,50. De Stikstoffuik heeft met wetenschap niets te maken. Het is een selectief allegaartje van cijfers en theorieën, zonder relevante context, tendentieus verwoord richting vooringenomen en ideologisch gekleurde conclusies, met veel – slordige of bewust gemaakte – feitelijke fouten.’

– Sander Wieringa, oud-financieel journalist, mediatrainer en secretaris Stichting Natuur- en Milieugroep Vught, 7 april

‘Een schotschrift dat voorbij gaat aan de wetsgeschiedenis, ecologie, jurisprudentie, trias politica, wetenschapsvorming [en] de beginselen van goed bestuur.’

– Johan Vollenbroek, voorzitter (stikstofactiegroep) Mobilisation for the Environment, Twitter, 7 april

‘Bizar dat het vod door sommigen überhaupt serieus genomen wordt.’

– Sidney Smeets, advocaat, oud-Tweede Kamerlid D66, Twitter, 8 april

‘Natúúrlijk is het ruk, vol fouten en verdraaiingen. Anders zou het niet haaks staan op de wetenschap.’

– Rolf Schuttenhelm, wetenschapsjournalist voor o.a. Nu.nl en De Correspondent, Twitter, 11 april

‘Sommige mensen willen zo graag geloven dat er geen problemen zijn, dat ze bereid zijn van alles te geloven. Dat is De Stikstoffuik. Niet een verbluffend maar vooral een bluffend boek.’

– Sander Turnhout, adviseur SoortenNL, een kennisnetwerk voor wilde dieren en planten, Twitter, 14 april

‘Gênant werkje.’

– Sam Gerrits, freelance journalist voor o.a. de Volkskrant en Follow the Money, Twitter, 14 april

‘Wetenschappers maken er gehakt van.’

– Kees Verhoeven, oud-Tweede Kamerlid D66, Twitter, 14 april

‘Een uitgesproken rechtse kijk op de materie, [geen] afgewogen journalistieke productie die de stikstofcrisis van alle kanten belicht.’

– Lukas van der Storm, verslaggever landbouw en stikstof Trouw, 15 april

‘Een zakbijbeltje voor ongelovigen en (stikstof)ontkenners.’

– Jean-Pierre Geelen, redacteur de Volkskrant, Twitter, 15 april

‘Ik vind het een gruwel, vanwege zowel het populistische taalgebruik als manipulatieve redeneringen. Geen objectieve zoektocht naar de feiten, maar een haatdragend schotschrift van een natuuranalfabeet. En €21,50 voor 131 bladzijden vind ik afzetterij. Auteur Arnout Jaspers maakt nauwelijks onderscheid tussen de feiten en zijn eigen opvattingen. Het is een rotklus om de discutabele beweringen te weerleggen, nuanceren of van verklarende context te voorzien.’

– Patrick Jansen, universitair hoofddocent ‘omgevingswetenschappen’ WUR, columnist Trouw, Twitter, 15 april

‘Tijd voor zelfreflectie bij omroep WNL waar Jaspers zonder wederhoor op het schild werd gehesen.’

– Arend Jan Boekestijn, docent-onderzoeker (historicus) Universiteit Utrecht, oud-Tweede Kamerlid VVD (nu: Volt), Twitter, 15 april

‘Stikstoffuik’. Politici in de ban van de ecolobby’ van Arnout Jaspers is een uitgave van Uitgeverij Blauwburgwal. Het boek kwam op 12 april 2023 op nr 1 binnen in de bestseller-top-60 van de CPNB. Een week later waren er 25.000 exemplaren van verkocht: een ongekend aantal voor een populair-wetenschappelijk boek in de Nederlandse taal. Het boek is overal te koop, zoals ook in de winkel van Wynia’s Week.