‘VVD staat op kruispunt: Achter Yesilgöz blijven staan. En geen samenwerking met links.’

door Reinier Geerligs*

De stofwolken zijn na deze verkiezingen langzaamaan opgetrokken. De nieuwe rechtse realiteit is uitgetekend: een monsterwinst voor de PVV en voor nieuwkomer NSC. Tevens een verlies voor de VVD. Hoe heeft dat kunnen gebeuren en wat moet de VVD nu doen?

De VVD heeft niet woensdag, vorige week of vlak na de start van de verkiezingscampagne verloren. Het proces naar dit verkiezingsverlies is al jaren geleden ingezet, maar werd in 2021 nog verbloemd door de premierbonus wat wederom een elegante verkiezingswinst opleverde. Dat proces raakte echter in een stroomversnelling ten tijde van de doorstart van kabinet Rutte III in de vorm van kabinet Rutte IV.

Onbegrijpelijke niet-liberale koers

Daar werd zichtbaar dat de VVD te ver is afgedreven van haar liberale waarden. Waarbij ook teveel werd gebogen naar D66 om Sigrid Kaag en Rob Jetten tevreden te stellen. Maar bovenal is er niets geleverd op het belangrijke dossier asiel ondanks alle beloftes om de asielinstroom fors te beperken. Het niet beperken van de asielinstroom heeft er ook toe bijgedragen dat Klassiek Liberaal in mei van dit jaar een brandbrief heeft geschreven aan de VVD-top om eindelijk eens door te pakken.

Maar ook op andere belangrijke dossiers met name stikstof en energie heeft de VVD een voor ons onbegrijpelijke niet-liberale koers gevolgd. Ter herinnering: een meerderheid van de VVD-leden heeft op het partijcongres van 2022 de stikstofplannen van het kabinet weggestemd. Deze koers is ook niet begrepen door de traditionele kiezers van de VVD. Ondanks dat willen wij de inzet van sommige uitstekende Kamerleden niet onvermeld laten. Denk hierbij aan Daniel Koerhuis, Ulysse Ellian en Silvio Erkens, die zich hebben weten te onderscheiden.

In 2019 is Klassiek Liberaal opgericht om de liberale koers op kritische en constructieve wijze bij te stellen, terug naar de centraal liberale waarden, de ‘Bolkestein jaren’, toen zowel inhoud als debat in de partij centraal stond. De VVD was de laatste jaren teveel een applausmachine geworden. Onder leiding van voorzitter Wetzels is het debat inmiddels weer veel meer hoorbaar geworden.

Dat de VVD ervoor koos om te breken met het kabinet Rutte IV was terecht, omdat linkse regeringspartners zoals D66 niet wilden leveren op het belangrijkste dossier: asiel. Terwijl de onvrede hierover bij de kiezers al groot was.

Win VVD-stemmer terug

Met veel energie heeft lijsttrekker Dilan Yeşilgöz geprobeerd een nieuwe politiek te voeren. Hierin is zij grotendeels geslaagd: de inhoud, de vorm en de uitgestoken hand naar Geert Wilders sloegen aan. Maar een dag voor de ‘finish’ en op kop in het ‘klassement’ ging het helaas mis door in een radio-uitzending aan te geven niet langer open te staan voor regeren met Wilders als premier. Dat heeft ons zetels gekost.

Maar, zoals gezegd, het verval was al gaande voordat Yeşilgöz gekozen werd als lijsttrekker. Daar kun je haar niet verantwoordelijk voor houden. Haar profiel is sterk, het is nu aan de VVD-leden om achter Yeşilgöz te blijven staan. We staan voor een nieuw tijdperk en een nieuwe politiek en we moeten de ontevreden VVD-stemmer, die het vertrouwen in ons heeft verloren, terug zien te winnen.

Dat Wilders deze monsterwinst heeft geboekt is natuurlijk niet uit de lucht komen vallen. Er is niet alleen ‘onvoldoende naar de kiezer geluisterd’. Nee, er is ook onvoldoende geleverd, ook door de VVD, en daar hebben PVV en NSC van geprofiteerd. Vergeet ook niet de enorme winst van de BBB tijdens de Provinciale Statenverkiezingen van dit jaar. Dat was al een wake-up call voor de VVD.

Wat te doen? Klassiek Liberaal is er duidelijk over, geen samenwerking over links. GroenLinks/PvdA is een partij die de toets van de realiteitszin op alle terreinen niet aankan. Ze is volledig losgezongen van de samenleving. Enige vorm van introspectie is deze partij ook volledig vreemd. Bovendien is GroenLinks/PvdA een verzameling van verschillende bloedgroepen, waarbij het linksradicale deel van GroenLinks inhoudelijk lijkt te hebben gewonnen. Timmermans staat voor een grote klus om deze bloedgroepen ‘bij elkaar te houden’. Deze partij is dus geen stabiele factor.

Sinds Fortuyn zitten steeds meer kiezers aan de rechterzijde van het electoraat. Daar kan en mag de VVD niet blind voor zijn. Dat betekent dat de VVD moet samenwerken met de winnaars PVV en NSC om de problemen van vandaag en de toekomst aan te pakken, want die zijn groot. Allereerst het fors inperken van de asielinstroom, want op dit dossier is grote verdeeldheid gebleken tussen links en rechts in het kabinet Rutte IV. Verder moet er ook echt werk worden gemaakt van een innovatiefonds voor landbouw in plaats van een stikstoffonds.

Kijk uit voor verder verval

En er moet worden gestreefd naar een brede energiemix, inclusief kernenergie. Er moet meer ruimte komen voor economie en innovatie. Belemmerende en onnodige regels moeten worden weggenomen. De lastendruk moet omlaag. Internationale veiligheid moet bovenaan de agenda komen. Op deze dossiers heeft de VVD een goede onderhandelingspositie. 

Het verlies voor de VVD is jammer, maar we moeten herbezinnen en vooruitkijken. Echter: de VVD staat wel op een kruispunt, het is nu zaak om te kiezen voor een rechtse regering, omdat wij daarmee een groot deel van ons programma kunnen realiseren. Afslaan naar links, en regeren met Timmermans als premier, brengt de VVD verder in verval en op het pad van het CDA: naar een splinterpartij. Dat kan en mag niet gebeuren met onze mooie partij.

*Reinier Geerligs is voorzitter van Klassiek Liberaal, een groep actieve en bezorgde VVD-leden uit heel het land.

Wynia’s Week wordt mogelijk gemaakt door de vrijwillig betaalde abonnementen van de lezers, kijkers en luisteraars. Doet u al mee? Doneren aan Wynia’s Week kan HIER. Hartelijk dank!