Strijd tegen zware misdaad vereist betere toepassing van Italiaanse lessen

Met de aanhouding en verlenging van het voorarrest van topadvocaat Inez Weski is de bestrijding van de zware misdaad in Nederland in een nieuwe fase beland. Ook lijkt het erop dat het Openbaar Ministerie (OM) intensief heeft samengewerkt met de Italiaanse justitie. Met als resultaat de aanhouding van de Rotterdamse gothic strafpleiter Inez Weski.  

De enig plausibele verklaring voor de ‘rol van malafide boodschapper’ die ik kan bedenken is dat Weski gedurende een langere periode is gechanteerd door Taghi en zijn familie. Dit wordt bevestigd door Het Parool op grond van versleutelde berichten in rechtbankverslagen. De krant onderzocht berichten uit de zogenoemde 26Mandel-zaak, die draaide om advocaat Youssef Taghi, de neef van Ridouan Taghi. Youssef Taghi werd afgelopen jaar veroordeeld tot 5,5 jaar celstraf vanwege de rol die hij speelde als doorgeefluik in een criminele organisatie. 

Maffiafamilie 

Weski zou ook in het bezit zijn geweest van een geprepareerde telefoon waarmee versleutelde berichten kunnen worden verstuurd. Vanaf het moment dat Ridouan Taghi in de Extra  Beveiligde Inrichting (EBI) zit, zouden een zoon en zus van hem advocaat Inez Weski onder druk hebben gezet om berichten door te spelen naar haar cliënt. Misschien goed om vast te stellen dat we te maken hebben met een criminele maffiafamilie. Opa Taghi stond al aan het hoofd van een drugslijn.  

RTL Nieuws meldt bovendien dat Weski informatie zou hebben doorgespeeld naar de Italiaanse maffiabaas Raffaele Imperiale. Hij woonde in Dubai toen Taghi daar ook verbleef. Ook Imperiale zit vast en heeft een kroongetuigendeal gesloten met de Italiaanse overheid. Zijn verklaring beslaat zeker 600 pagina’s.  

Imperiale speelde een sleutelkrol in een alternatief bancair systeem voor criminelen. Taghi zou blijkens ontsleuteld berichtenverkeer 17 miljoen tegoed hebben van Imperiale. In februari 2021 zou 2,5 miljoen euro in drie tranches per vrachtwagen vanuit Italië naar Nederland zijn vervoerd. Deze informatie  past bij de conclusie in een recent vonnis van de Amsterdamse rechtbank waarin wordt gesteld dat Imperiale, Taghi en diens zoon lid zijn van een criminele organisatie die zich onder andere richt op drugssmokkel en witwassen. 

Het is een bekend gegeven dat de Nederlandse misdaadbestrijders al jaren achter de feiten aanlopen. De ongelijke strijd van de recherche tegen de professionele criminelen is te vergelijken met een voetbalwedstrijd tussen FC Barcelona en IJsselmeervogels. Bij aanvang van de wedstrijd staan de amateurs al met 3-0 achter.  

Speciale wetgeving noodzakelijk 

Na de aanslag en moord op Peter R. de Vries op 6 juli 2021 liet de Italiaanse onderzoeksrechter Nicola Gratteri weten dat Nederland speciale wetten moet aannemen en daar geen tijd mee moet verspillen. De misdaadbestrijding vereist ook een totaalaanpak. In Italië kunnen spijtoptanten pas in aanmerking komen als kroongetuige nadat zij zes maanden in volledige afzondering zijn gehouden. Pas dan wordt gekeken in hoeverre hun volledige medewerking van nut kan zijn voor justitie.  

Om te voorkomen dat verdachten en veroordeelden tijdens hun rechtsgang hun criminele activiteiten voortzetten, heeft Nederland eind 2021 aangekondigd de wet- en regelgeving, naar voorbeeld van het Italiaanse 41Bis-regime, aan te scherpen. Hiervoor heeft de voormalige minister van Rechtsbescherming ook het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatie Centrum (WODC) van Justitie ingeschakeld.  

Deze strijd leidt onvermijdelijk tot morele dilemma’s. Nederland wil zich houden aan de Europese wet- en regelgeving, ook waar het gaat om de meest gevaarlijke criminelen. Mede vanwege reëel vluchtgevaar verblijven Taghi, Holleeder en andere zware criminelen  in de EBI te Vught. Zij mogen daar  met elkaar eten, sporten en luchten. Verdachten hebben ook recht op ongelimiteerde bijstand. Op grond van artikel 36 van de penitentiaire beginselwet kunnen ze ook met elkaar corresponderen. Volledige isolatie is niet mogelijk, onmenselijk en in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).  

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft Nederland, maar ook Italië, diverse keren op de vingers getikt. De reactie van de Italiaanse autoriteiten is  dat de georganiseerde criminaliteit met zware middelen moet worden bestreden. De maffiosi kunnen één uur per maand een aangewezen familielid zien, maar die ontmoeting wordt wel gefilmd en de bezoeker zit achter plexiglas. Deze familieleden mogen geen criminele antecedenten hebben. 

Gewone burger griezelt ook  

In een interview (NRC, 30 augustus 2008) zegt Inez Weski dat ze griezelt van een overheid die op allerlei manieren de burger bejaagt, beluistert en in de gaten houdt. Maar deze burger griezelt ook van het type criminelen als Taghi die door roeien en ruiten gaat, tot het vermoorden van mogelijke tegenstanders aan toe, wat hij ‘ze laten slapen’ noemt. En de gewone burger griezelt ook van topadvocaten als Weski die ervan wordt verdacht zich  te laten gebruiken en misbruiken door criminelen.  

‘Deze verdachten slijten advocaten sneller dan schoenen. Het interesseert ze ook geen bal wat het belang van een advocaat is’,  zegt Oscar Hammerstein in het tv-programma  Hart voor Nederland. Maar ook advocaten kunnen slijten. Begin dit jaar is Hammerstein definitief geschrapt van het tableau omdat hij als anoniem advocaat van Nabil B. zich niet heeft gehouden aan zijn geheimhoudingsplicht.  

De geruchtmakende arrestatie van Weski zet de verhoudingen tussen het OM en de advocatuur verder op scherp. Zo luidt de reactie van een collega-advocaat: ‘Een vrouw van 68 jaar in beperking flikkeren, afschuwelijk.’ Het proces van wat wordt genoemd framing plus de publieke veroordeling van advocaat Weski is al in gang gezet. Collega-strafadvocaat Peter Plasman heeft hiertegen bezwaar gemaakt in een tv-uitzending van Khalid & Sophie. Gevraagd om een toelichting, laat Plasman mij per mail weten: ‘Waar het mij om gaat is dat het OM in de media vertelt dat de verdenking stevig is maar dat hetzelfde OM de verdediging de mond snoert, die dan bijvoorbeeld niet mag zeggen dat dat wel meevalt of dat er iets anders aan de hand is.’  

In het algemeen wordt geaccepteerd dat advocaten die individuen bijstaan ‘amoreel’ te werk gaan. Ze behartigen de belangen van hun cliënt en houden daarbij in beginsel geen rekening met het algemeen belang. Deze amorele rol wordt gerechtvaardigd doordat het de autonomie van het individu vergroot. Bewust liegen mag echter niet. 

Advocaten moeten onafhankelijk, partijdig, deskundig en integer zijn. Ze hebben ook een geheimhoudingsplicht en het recht op verschoning. Een advocaat kan zich op het recht op geheimhouding beroepen, ook als hij of zij daarmee de waarheidsvinding in de weg staat.  Slechts bij hoge uitzondering kan hiervan worden afgeweken. Advocaten moeten zich echter niet inlaten met de belangen van familieleden van verdachten, dat raakt aan hun integriteit.  

Italiaanse lessen 

Een voor hand liggende vraag is of we de  fundamentele rechten van dit type verdachten moeten inperken? Nee, beslist niet.  Ik denk wel dat we met z’n allen minder naïef moeten zijn. De ‘Italiaanse lessen’ met doortrapte criminelen moeten ook beter worden toegepast. Dat houdt in dat de kroongetuige zeer serieus moet worden genomen. Hij kent immers de onderwereld van binnenuit en kan de ernst van de bedreigingen beter inschatten. Dat is met de kroongetuige in het Marengoproces, Nabil B., nadrukkelijk niet gebeurd. Het gevolg was de dramatische moord op zijn broer Ridouan. Een ‘verkeerde inschatting’ noemde het OM deze megablunder toen.  

Tijdens het proces moeten resoluut alle banden van de opgesloten verdachte met de buitenwereld worden afgesneden. Advocaten mogen zich niet laten gebruiken als ‘boodschappenjongen’ van familieleden en criminelen. De derde les is de crimineel keihard in de portemonnee te raken. Niets is onaanvaardbaarder voor een drugscrimineel dan om zijn geld en bezittingen te moeten afstaan. Laat die revenuen terugvloeien naar de gemeenschap, bij voorbeeld door middel van de financiering van een landelijke anti-drugscampagne.  

Hans Werdmölder is criminoloog en antropoloog. Hij is de auteur van het boek ‘De ongelijke strijd tegen de zware misdaad. Opsporing, bestrijding en vervolging’. Walburg Pers, 2023.  

Wynia’s Week verschijnt 104 keer per jaar met even onafhankelijke als broodnodige berichtgeving. De donateurs maken dat mogelijk. Doet u mee? Hartelijk dank!