Moet ik Rutte en De Jonge ook nog dankbaar zijn voor hun geklungel?

Afgelopen maandag toch eens de huisarts gebeld hoe dat nu zit met mijn vaccin. Die zou geleverd worden, maar de levering was alweer tot nader order uitgesteld. Dit terwijl ik juist dacht dat, nadat er een tijdlang niet met AstraZeneca gevaccineerd was, zich wel een voorraad zal hebben opgebouwd, en dat die voorraad nu versneld gevaccineerd zal worden. Op televisie had ik beelden gezien waaruit blijkt dat op de priklocaties de nodige overcapaciteit bestaat. Wie komt, is vaak direct aan de beurt. Ook bij vaccinaties via de huisarts is er geen sprake van filevorming.

Bloedproppen

Een reden voor de nieuwe vertraging van AstraZeneca zou wel eens kunnen zijn dat er opnieuw problemen met bloedproppen zijn. In Duitsland is er voor de tweede keer ingegrepen. Vaccinatie met AstraZeneca van mensen beneden de 60 is daar stopgezet. Eerder was er juist sprake van dat het vaccin minder effectief is bij mensen boven de 55 of 65. Je zou door de bomen het bos niet meer zien. Blijkbaar leeft er bij de deskundigen ook nog veel onzekerheid.

Meer bijwerkingen met AstraZeneca

Inmiddels verloopt de levering van AstraZeneca stroef, terwijl die van Pfizer vlot verloopt. Komend kwartaal worden meer dan 8 miljoen Pfizer-vaccins aan Nederland geleverd.

Als ik Lareb mag geloven, dan scoort AstraZeneca slechter dan Pfizer op bijwerkingen. De kans op hoofdpijn, vermoeidheid en spierpijn is bij AstraZeneca dubbel zo groot. De kans op niet lekker voelen zelf drie keer zo groot, de kans op koorts zelfs acht keer zo groot. Daarnaast is bekend dat Pfizer in stuk beter beschermt tegen het covid-19 dan AstraZeneca. Als er dan toch voldoende Pfizervaccins op komst zijn, waarom dan genoegen nemen met een AstraZeneca-vaccin? Het is minder effectief en het heeft meer bijwerkingen dan Pfizer.

Geen keuze

Meer kans op ellende én meer kans om alsnog ziek te worden, dat lijkt geen goede keuze. Áls ik zou mogen kiezen, dan zou ik voor Pfizer gaan. Ik zou er zelfs voor willen betalen. Ik hoef echter niet te betalen, maar heb dan ook geen keuze. Hugo de Jonge beslist dat AstraZeneca voor mij goed genoeg is.

Naar wie gaan dan die meer dan 8 miljoen Pfizer-vaccins? Waarschijnlijk naar mensen die jonger zijn dan ik, en ook minder kans hebben om ziek te worden. Leeftijd is (naast man zijn en overgewicht) nog steeds een belangrijke indicator voor de mate waarin je ziek kunt worden van het coronavirus.

Halix

Was het AstraZeneca-vaccin, net zoals in Groot-Brittannië, vroeger geleverd, dan had het probleem zich waarschijnlijk niet voorgedaan. Dan was de kwestie geweest in januari of februari: vaccineren nu de epidemie toeslaat, of lang wachten met vaccineren, omdat toen duidelijk was dat andere vaccins de eerste tijd niet of slechts mondjesmaat geleverd konden worden.

Naar het zich laat aanzien heeft Nederland inderdaad de kans gehad om in een vroeg stadium in ruime mate over het AstraZeneca-vaccin te beschikken. Wat daarvoor nodig dat Nederland had geïnvesteerd in de productiecapaciteit van Halix in Leiden. Dat zou dan gegaan zijn over een luttele 10 miljoen Euro.

Eerlijkheidshalve moet ik er wel bij zeggen dat het een risicovolle investering was, omdat toe nog niet duidelijk was of het toen nog Oxford-vaccin geheten zou werken. Maar van de andere kant, was wel duidelijk dat áls het vaccin zou werken, dat de voordelen gigantisch zouden zijn.

Kamerlid Pieter Omtzigt is toen persoonlijk bij Rutte op het Torentje langs geweest, met het voorstel van Oxford University om 10 miljoen te investeren in de productiecapaciteit van Halix. Daarop is echter niet snel gereageerd, niet door de juiste persoon gereageerd, en bovendien is niet de juiste partij benaderd.

Korte tijd later ging Oxford University in zee met AstraZeneca. Rutte heeft niet zelf gebeld maar heeft ambtenaren laten bellen die, heel ‘ambtenaresk’, vroegen om eerst plannen op papier te zetten. Oxford University zelf is nooit benaderd.

De genoemde ambtenaren hebben enkel contact opgenomen met Halix, die echter slechts een uitvoerende partij was. Halix liet toen weten dat er in de investering voorzien was, terwijl er volgens betrokkens nog steeds ruimte was om in te stappen. De kwestie dat alle bestellingen via de EU zouden moet gaan speelt dan nog lang niet. Inmiddels is ook gebleken dat de EU er verkeerd aan heeft gedaan om niet als in een vroeg stadium te investeren in productiecapaciteit.

Ondertussen zijn de afgelopen maanden waarschijnlijk zo’n 15 miljoen AstraZeneca-vaccins geproduceerd bij Halix in Leiden. Daarvan is een groot deel naar Groot-Brittannië gegaan. Dit terwijl er geen enkel AstraZeneca-vaccin van Groot-Brittannië naar Nederland of de EU zijn gegaan. Groot-Brittannië heeft meer te zeggen over wat er met de productie bij Halix in Leiden gebeurd dan Nederland zelf. Ook de EU krijgt de vinger er niet achter. Halix wordt daarom ook wel ‘the  mystery factory’ genoemd.

Wat als?

Had Rutte naar Omtzigt geluisterd, dan was ik nu wellicht al gevaccineerd met AstraZeneca. Maar omdat 12 weken tussen de eerste en de tweede prik de effectiviteit schijnt te verhogen, zou ik de tweede prik nog niet ontvangen hebben.

Dan zou ik in dezelfde situatie verkeren dan iemand uit de buurt die ik laatst sprak. Zelf heeft hij weinig last ondervonden van zijn eerste AstraZeneca-vaccin. Alleen de plek van vaccinatie was een tweetal dagen gevoelig. Hij wist echter wel van anderen die zich behoorlijk beroerd hebben gevoeld na toediening van het AstraZeneca-vaccin. Vooral vanwege de onzekerheden rond trombose vraagt hij zich af, of het niet toch mogelijk is dat hij bij de tweede prik een ander vaccin krijgt. Ik sluit niet uit dat dit zou kunnen werken. Toch zal dat niet snel gebeuren, omdat niet is onderzocht hoe zulk een combinatie van vaccins uitpakt. Wat zijn dan de bijwerkingen?

Een kleine kans bestaat, dat er alsnog een besluit komt om mijn leeftijdscategorie toch met Pfizer te vaccinneren. Op zich zou ik daar dan blij mee zijn. Bijwerkingen zie ik niet zitten. Als dat gebeurt, dan zou ik het toch maar aan het geklungel van Rutte en De Jonge gelegen hebben, dat ik Pfizer zou krijgen. Moet ik hen voor hun geklungel dan ook nog dankbaar zijn?