Eduard Bomhoff: Klimaatleugens en ideologische stokpaardjes blokkeren een radicale transitie richting kernenergie

Zolang er maar sneeuw op het ijs ligt, weerkaatst de sneeuw veel van de zonne-energie. Maar als het ijs aan Noord- en Zuidpool gaat smelten, wordt dat ijs donkerder en houdt het de zonnewarmte veel meer vast: de ‘albedo flip’. In 1978 waarschuwde glacioloog James Mercer in Nature al voor het smelten van de sneeuw op het ijs van West-Antarctica, https://www.nature.com/articles/d41586-018-01390-x. De oceanen zouden door het smeltende ijs met vijf tot zes meter stijgen. James E. Hansen van de NASA herhaalde die waarschuwing in 1981 in nog dringender termen.  

Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties had in 1995 nog geen rekenmodel dat dit risico goed in beeld bracht en beweerde dat het ijs bij de Zuidpool ‘stabiel’ was. In 2007 vroeg Hansen toch nog een keer aandacht voor het grote gevaar van smeltend ijs in West-Antarctica: ‘Delay is dangerous because of system inertias that could create a situation with future sea level changes out of our control’ https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/2/2/024002/pdf . 

Zijn we goed geïnformeerd?  

Later stapte Hansen over van de NASA naar de Columbia University in New York en startte een nieuw klimaattijdschrift. In februari verscheen daarin een artikel met de kop ‘Global Warming Has Accelerated: Are the United Nations and the Public Well-Informed?’ https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00139157.2025.2434494#infos-holder. Hansen, die inmiddels de tachtig is gepasseerd, is de eerste auteur van het stuk en er zijn co-auteurs uit de Verenigde Staten, Scandinavië, Zuid-Korea, China, Ghana en ook Nederland (Leon Simons). 

‘Zijn het publiek en de Verenigde Naties goed geïnformeerd? Niet wanneer er wordt beweerd dat de opwarming van de aarde nog kan worden beperkt tot “ruim onder 2 graden Celsius”, zonder doelbewuste wereldwijde koelingsmaatregelen (naast de geleidelijke vermindering van broeikasgasemissies)’, schrijven Hansen en zijn collega’s. Het ijs van West-Antarctica kan gaan smelten en donker worden. Als dan de zeespiegel stijgt, kan warmer zeewater dat proces nog verder versnellen. Dan passeert de wereld misschien een point of no return.  

Het ijs van West-Antarctica smolt één keer eerder in de wereldgeschiedenis: ‘Halverwege het Emiaanse tijdperk was de zeespiegel ongeveer even hoog als nu en waren de ijskappen van Antarctica en Groenland vergelijkbaar met hun huidige omvang. Tegen het einde van de Emiaanse periode steeg de zeespiegel met meerdere meters binnen een eeuw’. 

Het artikel zou onverdacht moeten zijn: Hansen waarschuwt immers al vanaf 1981 voor global warming en zijn Nederlandse co-auteur Leon Simons, die in een nawoord extra wordt bedankt voor zijn onderzoek naar de uitstoot van zeeschepen, is een energiek en deskundig klimaat-ondernemer.  

We kunnen global warming in één zin samenvatten: de aarde absorbeert te veel warmte van de zon. Het enige recept daartegen is een snelle opschaling van kernenergie. En er is één superbedreiging: het ijs op de Zuidpool smelt en de wereld ziet straks misschien machteloos toe wanneer de zee met zes meter gaat stijgen.  

Dan valt het zo tegen dat bij voorbeeld Groen Linkser Kees Vendrik, de opvolger van Ed Nijpels bij het Nationaal Klimaat Platform, in een recent interview met De Telegraaf weigert om zich uit te spreken vóór kernenergie. Vendrik houdt dus stug vast aan zijn partijlijn. Ik heb hier niet genoeg ruimte om alle leugens van GroenLinks over kerncentrales af te tikken. Het is genoeg om te weten dat de bouw van een Koreaanse reactor in het thuisland vijf jaar duurt en bij export acht tot negen jaar.  

Gebrek aan eerlijkheid 

Vendrik weet dat ook, bovendien heeft hij een veilige erebaan en hoeft hij als ex-Kamerlid niet bang te zijn om iets te zeggen wat strijdig is met het partijprogramma van GroenLinks. Hij is, zoals dat heet, ‘een slimme vent’, en kan ook best afstand nemen van de standpunten van Greenpeace en Milieudefensie https://www.wyniasweek.nl/milieudefensie-strijdt-niet-tegen-klimaatverandering-maar-voor-deindustrialisatie/. Toch wil Vendrik nog steeds meer ‘zon en wind’ en zwijgt hij gemakshalve over de vereiste extra stook van kolen en gas wanneer het bewolkt en windstil is.  

Juist over dat gebrek aan eerlijkheid in het klimaatdebat schreef Hansen een persoonlijk nawoord bij zijn artikel. De oudere generatie heeft geprofiteerd van goedkope energie en snelle economische groei en zou zich moeten schamen dat ze er niet in slaagt om eerlijk te zijn over de situatie van onze planeet. De lobby’s van de consultants verdienen tonnen geld met bizar ingewikkelde schema’s van vergunningen, credits en subsidies. Onzinnig, maar duurbetaald werk voor die consultants, subsidies voor de meewerkende bedrijven, en een fijne baan achter het bureau en thuis voor honderden ‘beleidsmedewerkers’ op de ministeries.  

Niet alleen Vendrik – ‘zijn agenda staat vol met lokale bijeenkomsten in het hele land’, aldus De Telegraaf –  verlaagt zich met foute GroenLinks-voorlichting, maar ook ‘transitieprofessor’ Jan Rotmans en een instantie als het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), berucht vanwege pleidooien voor duizenden vierkante kilometers boskap in Noord-Europa. 

Hansen en zijn co-auteurs schrijven dat opslag van CO2 op de vereiste schaal onmogelijk is – weer zo’n punt waar onze ambtenaren de ministers verkeerd voorlichten. Waterstof komt niet voor in hun analyse, en terecht, vanwege de onacceptabele veiligheidsrisico’s. Bij ons is vooral het PBL schuldig aan valse voorlichting over waterstof, maar ook Femke Halsema en andere ijdele burgemeesters, ministers en havenmanagers die fout gaan met een letterlijk levensgevaarlijke technologie. 

Waarschijnlijk is zelfs snelle bouw van kernreactors niet genoeg en moeten wij uit voorzorg nadenken en beslissen over directe ingrepen om de energieoverdracht van de zon op de aarde te dempen. In de woorden van Hansen en zijn co-auteurs: ‘De kloof tussen de realiteit van nu en de [gehoopte] vermindering in de groei [van CO2 uitstoot] nodig om wereldwijd onder twee graden opwarming te blijven, is zo groot dat we waarschijnlijk nu al gerichte acties nodig hebben om de aarde af te koelen, bovenop de vermindering van de CO2-uitstoot.’ 

Optimisme over jonge generatie 

Die ‘gerichte acties’ – sulfiet uitstrooien vanuit vliegtuigen, het besproeien van ijskappen, kunstmatige injectie van waterdruppels in de atmosfeer – hebben hun eigen risico’s, maar zijn waarschijnlijk nodig om te bereiken dat meer van de zonnewarmte wordt teruggekaatst in het heelal.  

We zijn misschien bijna bij een point of no return, en hebben eerlijke en precieze voorlichting nodig over kosten, baten en risico’s. Die eerlijke voorlichting is ver te zoeken zolang politici en ambtenaren doorgaan met misleiding over CO2-opslag, wind op zee en waterstof als zogenaamde oplossingen.  

Hansen is optimistisch dat de jongere generatie daar nu doorheen gaat prikken, en vervolgens met meer verstand dan de huidige elite kan beslissen over een radicale transitie naar nucleair. Daarom, beleidsmedewerkers en anderen: lees het artikel van Hansen met alle grafieken en tabellen. Kijk dan met een kritisch oog naar mensen als Nijpels, Vendrik, Rotmans en al die anderen met hun ideologisch bagage en starre partijstandpunten. En help om een serieus klimaatbeleid te maken.  

Eduard Bomhoff is emeritus hoogleraar economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, Nyenrode en Monash University. In 2002 was hij vicepremier in het eerste kabinet-Balkenende. In november 2024 publiceerde hij ‘Het Casinopensioen – en andere brandende kwesties’. Het boek is overal te koop of te bestellen, ook in de winkel van Wynia’s Week.   

Wynia’s Week verschijnt drie keer per week, 156 keer per jaar, met even onafhankelijke als broodnodige artikelen en columns, video’s en podcasts. De groei en bloei van Wynia’s Week is te danken aan de donateurs. Doet u al mee? Doneren kan op verschillende manieren. Kijk HIER. Hartelijk dank!