Islamisme-expert Carel Brendel: ‘GroenLinksers bezwijken voor de sirenenzang van Hamas’

Wie iets wil weten over het islamisme in Nederland kan moeilijk om Carel Brendel heen. Deze oud-journalist verdiept zich al meer dan vijftien jaar in personen en organisaties die menen dat er niets boven de goddelijke wetten gaat.  

Jesse Klaver probeerde hem te diskwalificeren als ‘rechtse blogger’, toen Brendel (75) in 2020 op zijn site onthulde dat GroenLinks-Tweede Kamerkandidaat Kauthar Bouchallikht vice-voorzitter was van de Europese jongerenorganisatie van de Moslimbroeders. Maar Brendel stemt bijna altijd links en weigert hardnekkig om de overstap naar rechts te maken.

Wel verzet hij zich tegen de kritiekloze houding van veel progressieven ten opzichte van de politieke islam en het gemak waarmee zij het narratief van Hamas – ‘Israël is de bron van alle kwaad’ – overnemen. ‘Zonder grote schoonmaak in de eigen gelederen ondermijnt Frans Timmermans zijn gezag om het nieuwe, zeer rechtse kabinet de maat te nemen,’ meent Brendel.

Wat is u opgevallen bij de acties van pro-Palestijnse activisten en studenten die eisen dat Nederlandse universiteiten hun banden met Israël verbreken?

Carel Brendel: ‘De enorme bubbel waarin deze activisten verblijven. Er valt niet mee te argumenteren. Ze staan niet open voor informatie van buiten hun sekte. Typerend is dat bij sommige acties Nederlandse media worden weggejaagd, terwijl Al-Jazeera, de propagandazender van Qatar en de Moslimbroeders, juichend wordt binnengehaald.

‘Typerend is ook het gemak waarmee deze activisten met het label “zionist” zwaaien. Ze verkondigen over zich zelf dat ze niet antisemitisch zijn, en alleen maar het kolonialisme van de zionisten bestrijden, maar in de praktijk maken ze iedere Jood die niet aan hun ideologische leiband loopt tot doelwit van hun fanatisme. Ik moet heel erg denken aan de Culturele Revolutie in China. Het gezwaai met Rode Boekjes is ingeruild voor geschreeuw over from the river to the sea.

‘Opvallend is verder de snelheid waarmee de terreuracties van 7 oktober zijn vergeten, de aanleiding voor de verschrikkelijke oorlog in Gaza. Als je herinnert aan de moordpartijen in de kibboets en op het muziekfestival, ben je een zionist. Over de gijzelaars moet je het ook niet meer hebben. Een zachtaardige columniste als Natascha van Weezel, die voortdurend oog heeft voor het leed in Gaza, krijgt allerlei antisemitische drek over zich heen.

‘Ik verbaas me ook over de rol van sommige docenten aan onze universiteiten. Hun taak moet het zijn om studenten te leren om kwesties kritisch te onderzoeken. Ik zie tweets voorbijkomen van docenten die juichen als agenten worden ingesloten en belaagd door Palestina-demonstranten, of onder de indruk zijn van de toespraak van Mohamed Khatib, Europees coördinator van de in Duitsland verboden organisatie Samidoun – België wil hem het land uitzetten als gevaar voor de veiligheid, in Nederland kon hij betogers toespreken in Amsterdam en Nijmegen.’

Wat voor rol bij speelden organisaties als Palestine Action en Samidoun – dat 7 oktober toejuicht en in Duitsland is verboden – bij de bezettingen?

‘Samidoun is een creatie van het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP), een marxistisch-leninistische terreurgroep. Samidoun is begonnen met internationale acties voor de vrijheid van Palestijnse gevangenen, vooral van PFLP-huize zoals de in Frankrijk wegens twee terroristische moorden tot levenslang veroordeelde Georges Abdallah. Daarnaast hebben ze ook gevangen leden van Hamas geadopteerd – in Nederland bijvoorbeeld de van Hamas-financiering verdachte Amin Abou Rashed, die vorige week overigens om gezondheidsredenen is vrijgelaten in afwachting van zijn proces.

‘Samidoun heeft zich volmondig achter de terreuraanval van 7 oktober opgesteld, waaraan ook PFLP-eenheden hebben deelgenomen. Daarom worden ze nu in Duitsland verboden. De Nederlandse tak bestaat uit leden van de links-marxistische splintergroep Revolutionaire Eenheid. Ze vallen niet erg op bij de grotere algemene demonstraties, maar juist wel in de tentenkampen aan de universiteiten. Het feit dat Mohammed Khatib minstens twee maal mocht overkomen, geeft aan dat Samidoun/Revolutionaire Eenheid invloed heeft op de organisatie van het studentenprotest.

‘Palestine Action is in Nederland een nieuw fenomeen. De beweging is in 2020 Groot-Brittannië opgericht door Richard Barnett, een oud-activist van Extinction Rebellion, en Huda Ammori van de Palestine Solidarity Campaign. Het is een radicale actiegroep die harde acties voert tegen Britse bedrijven die banden hebben met de Israëlische wapenindustrie. Daarnaast kwamen ze in het nieuws door het rood verven van gebouwen. De Nederlandse afdeling deelde het nieuws over het belagen van zangeres Lenny Kuhr. Palestine Action Amsterdam claimde vorige week het met rode verf besmeuren van het bestuursgebouw van de Universiteit van Amsterdam.

‘Ze deelden ook een bericht op Indymedia van ‘some people in black hoodies’ die eerdere, ernstige vernielingen in het bestuursgebouw claimden. Media schreven na deze ‘claim’ de vernielingen gelijk toe aan het anarchistische black block, maar op social media zie ik ook heel sceptische geluiden over die claim.

‘In hoeverre er overlap is tussen Samidoun en Palestine Action weet ik niet. De verhoudingen zijn in elk geval hartelijk. In Engeland heeft Samidoun door de politie opgepakte leden van Palestine Action direct geadopteerd. Ammori mocht met Samidoun-kopstukken Khaled Barakat en Charlotte Kates optreden op een bijeenkomst over de bevrijding van Abdallah.

‘Wie de in het zwart geklede activisten waren is voor mij dus nog onduidelijk. In elk geval waren het geen provocateurs van buiten. Op beeldmateriaal valt te zien dat ze duidelijk deel uitmaakten van de bezetting. Opvallend is dat de aanwezige studenten geen vinger uitstaken tegen het vandalisme. En bij het verlaten van het gebouw werden de zwartpakken afgeschermd door de andere bezetters.

‘De Amsterdamse politie arresteerde kort na de vernielingen een 35-jarige man, die volgens zijn advocaat een in Jordanië geboren Palestijnse asielzoeker uit wat tegenwoordig de LHBTQI-gemeenschap heet. Maar we weten niet bij wat voor soort groep hij zich had aangesloten bij de geweldplegingen in het bestuursgebouw, die volgens een reportage in Het Parool zeer heftig waren.

‘Volgens de advocaat bezocht hij vaker de UvA om “voorlichting” te geven. Gaf hij dan gastcolleges? En zo ja, bij welke vakgroep? Ik voorzie dat deze Palestijn straks het land uit moet, terwijl de activisten en/of docenten die hem binnenhaalden geen enkele consequentie zullen voelen.

‘Al met al een pijnlijke situatie voor de UvA. Eerst zit de rector magnificus Peter-Paul Verbeek te onderhandelen met gemaskerde activisten. Hij weet niet eens met wie. Vervolgens slaan gemaskerde activisten, onder wie mogelijk ook studenten van de UvA, de boel kort en klein. En dat alles nadat enkele docenten de boel hebben opgestookt.

‘En dan hoor en lees je dat het allemaal zo erg niet is omdat de toestand in Gaza veel erger is. Natuurlijk is de toestand in Gaza heel erg, maar moet daarvoor alles wijken en is alles toegestaan?’

Volgens Ayaan Hirsi Ali zijn jongeren in de VS in korte tijd radicaal anders over Israël gaan denken dankzij de propaganda van islamisten die actief zijn in onderwijsinstellingen en op sociale media. Kan je zeggen dat de politieke islam ook in Nederland sterker is geworden?

‘Over Amerika kan ik niet oordelen. De vijandschap tegen Israël in progressieve kringen in Nederland bestaat al veel langer en komt bij elk nieuw conflict rond Gaza weer bovendrijven. In de loop der jaren is daarbij het kritische vermogen tegenover Hamas sterk afgenomen. Op mijn blog heb ik vaak verwezen naar De Fabel van de Illegaal, een zeer linkse site die geen goed woord over had voor Hamas en regelmatig waarschuwde tegen antisemitisme. In 2011 weigerden Nederlandse journalisten nog om zich in te schepen in de Gazaboot omdat ze geen inzicht kregen in de rol van de Moslimbroeders bij de Gaza Flotillas. De nieuwe generatie activisten daarentegen ziet Hamas als een verzetsbeweging en wil niet zien dat het een reactionaire religieuze organisatie is die de eigen bevolking onderdrukt en opoffert. 

‘De Moslimbroeders kregen in de periode 2010-2015 meer invloed in Nederland, maar zijn daarna een kleine beweging gebleven, zeker vergeleken met Frankrijk of het Verenigd Koninkrijk. Het gaat om een handvol moskeeën. De geldkranen uit de Golfregio zitten dicht. Wel kreeg het islamisme in de Turkse gemeenschap meer invloed. Je had altijd al Milli Görüs maar dankzij Erdogan heeft de politieke islam ook greep gekregen op de staatsmoskeeën van Diyanet.

‘Het paradoxale is dus dat het islamisme zelf hier een relatief kleine beweging is, maar dat hun zogenaamde “narratief” over onderwerpen als islamofobie en Palestina toch vaste voet heeft gekregen, zowel onder islamitische jongeren als in zichzelf progressief wanende kringen.’

Wie zijn in Nederland op dit moment de belangrijkste vertegenwoordigers van de politieke islam?

Milli Görüs, Diyanet, DENK, Palestijnse Gemeenschap NL (een koepel van Palestijnse organisaties waar Abou Rashed tot zijn arrestatie de grote man was, en ook zonder hem gangmaker van de grotere demonstraties) en K7, een verbond van regionale moskeekoepels, vooral in Rotterdam en Den Haag. Het is de beproefde werkwijze van islamisten. Je hebt weinig invloed, maar dan zorg je dat je een rol speelt in een koepel, zodat je op papier toch namens een groot aantal moskeeën spreekt.’

Wordt DENK geïnspireerd door de ideologie van de Moslimbroederschap?

‘Anders dan NIDA, dat niet aansloeg bij de islamitische kiezers, heeft DENK zich nooit als religieuze partij geprofileerd. Het ging om diversiteit, tegen verrechtsing en om sociaal-economische thema’s. Maar in de praktijk fungeert DENK als een belangenclub van Turkse islamisten. De partij zit achter de moties in gemeenteraden om de hoofddoek bij boa’s toe te staan. En rond Gaza treedt DENK op als de spreekbuis van Hamas.’

Hoe zit het met PvdA-burgemeester Ahmed Marcouch van Arnhem? Marcouch verklaarde ooit een bewonderaar te zijn van Yousef al Qaradawi (1926-2022), de ‘global mufti’ die door zijn tv-optredens op de zender Al Jazeera tientallen miljoenen fans had. Nu ijvert Marcouch voor een verbod op Koranverbrandingen en wil hij hoofddoeken toestaan voor BOA’s.

‘Aan het begin van zijn politieke carrière, als voorzitter van het Amsterdamse stadsdeel Slotervaart, stond Marcouch dicht bij de Moslimbroeders. Maar hij heeft zich in andere richting ontwikkeld, voor een politieke carrière gekozen. Er wordt vaak gesproken over het ‘entrisme’ van trotskisten of Moslimbroeders, maar er is ook ‘exitisme’ van politici die zich losmaken van hun oorspronkelijke politieke milieu. Toen Marcouch burgemeester werd van Arnhem was er veel kritiek uit PVV-hoek, maar er kwamen daarnaast heel zure reacties uit islamistische kringen.

‘Andere burgemeesters, zoals Femke Halsema en Sharon Dijksma, hebben eveneens de hoofddoek-boa omarmd met een beroep op inclusie en diversiteit. Marcouch past gewoon in het rijtje van linkse politici die dwalen rond dit onderwerp. Waarom zoeken we bij hem een verborgen agenda die we niet zoeken bij Halsema of Dijksma? Ik doe er in elk geval niet aan mee.

‘Het verbranden van boeken is een dieptepunt in beschaving, maar als het mag, dan kun je geen uitzondering maken voor de Koran. Maar ga er maar aan staan als burgemeester als die extreemrechtse Pegida-gek Edwin Wagensveld steeds zo nodig zijn nummertje wil opvoeren in jouw gemeente. Die Wagensveld is trouwens een godsgeschenk voor de islamisten. Ze moeten hem dankbaar zijn want dankzij deze eenling kunnen ze in Pakistan en Turkije schreeuwen hoe islamofoob Nederland is.’

U bent erg teleurgesteld over de blinde vlek van links voor het islamisme, u schreef hierover in 2007 het boek ‘Het Verraad van Links’ en in 2010 ‘De Onzichtbare Ayatollah’. Is het erger geworden door de fusie van de PvdA met GroenLinks?

‘Met de PvdA leek het de goede kant op te gaan toen de Tweede Kamerleden van DENK zich afsplitsten. Lodewijk Asscher had een duidelijk verhaal. Nee tegen het racisme van de PVV maar daarnaast je niet laten inpakken door religieuze fundamentalisten. GroenLinks was van oudsher veel naïever als het ging om de politieke islam.

‘Dit verschil in partijcultuur werd duidelijk zichtbaar na 7 oktober. De PvdA staat achter het bestaan van Israël, uiteraard wel met stevige kritiek op de corrupte, door extreemrechtse en relifanate partijen gesteunde premier Netanyahu. Frans Timmermans en Jesse Klaver hebben de terreuraanvallen van 7 oktober krachtig en duidelijk veroordeeld. Maar dan zie je dat vooral GroenLinksers toch bezwijken voor de sirenenzang van Hamas.

‘Timmermans kan dit niet negeren met de gedachte dat de luidruchtige Sabine Schawachter of het Gelderse Statenlid Paul Smits (nummer 39 op de Tweede-Kamerlijst, tijdens een Gaza-demo liep hij met een intifadabord) eenlingen zijn. Een dubieuze motie op het GroenLinks-congres kreeg 40 procent van de stemmen.

‘En dan wijzen Timmermans of zijn nummer twee Esmah Lahlah erop dat antisemitisme vooral voorkomt bij extreemrechts. Natuurlijk komt het daar voor, maar de Nederlandse burger ziet op dit moment pleinen, campussen en stationshallen met antisemitisme (vermomd als antizionisme) uit de hoek van extreemlinks en extreem islamisme. Benoem dat dan ook duidelijk en pak alle vormen van antisemitisme aan.

‘Na het GroenLinks-congres blijft het beeld hangen van de DWARS-jongere die Linda Voortman bij de arm vastgreep toen ze bezwaar maakte tegen zijn optreden. Timmermans had op dat congres gelijk duidelijk moeten maken dat hij dat soort aan antisemitisme grenzend gedoe niet in zijn partij wil. Zonder grote schoonmaak in de eigen gelederen ondermijnt hij zijn gezag om het nieuwe, zeer rechtse kabinet, de maat te nemen. En hij verspeelt daardoor ook zijn kansen om alsnog mee te regeren. Yesilgöz en Omtzigt stappen nu in een breekbaar kabinet met Wilders en Van der Plas. Het politieke amateurisme viert hoogtij. Maar bij VVD en NSC denken ze:  liever die ellende dan dat we zaken moeten doen met een door GroenLinks overgenomen PvdA.

‘Bij de PvdA zit overigens ook nog wel de nodige naïviteit. PvdA-fracties zijn overal meegedaan met moties van DENK om de hoofddoek bij boa’s toe te staan. Het is een breekijzer van DENK waarmee ze ook de hoofddoek bij de politie willen doordrijven. PvdA, GroenLinks en D66 doorzien dit niet. Of het is puur opportunisme om een nieuw rechts kabinet dwars te zitten.

‘Ik vind PvdA’er Kati Piri een misgreep als woordvoerder buitenland. Ze hapt op iedere brok vanuit het Hamas-kamp. Onlangs had ze bezwaren tegen het niet toelaten van de Palestijnse arts Ghassan Abu-Sittah. Alsof Duitsland hem zo maar een Schengen-visum weigerde. Piri wist niet of liet weg dat de man banden heeft met de politieke lobby van Hamas in Europa en na 7 oktober dubieuze uitspraken heeft gedaan.

‘Femke Halsema heeft zwak geopereerd rond de opening van het Holocaust-museum, maar andere dingen doet ze gewoon heel goed. Na de rellen rond het Binnen Gasthuis heeft ze heel goed gereageerd op de critici die zeer eenzijdig de schuld bij de politie legden. Het is niet alleen kommer en kwel. Ik ga beslist niet mee met Wilders-kretologie dat GroenLinks en PvdA zijn geïslamiseerd of antisemitische partijen zijn.’

U heeft in 2020 onthuld dat GroenLinks-Kamerkandidaat Kauthar Bouchallikht vice-voorzitter was van FEMYSO, de jongerenorganisatie van de Europese Moslimbroeders. Hoe is daar op gereageerd?

‘Vanuit GroenLinks vooral door ontkenning. Het was niet waar, een verzinsel van rechtse bloggers. Ik noemde in mijn blogs niet alleen experts die al vele jaren terug hadden geschreven over de band tussen FEMYSO en de Moslimbroeders, maar ook het Duitse Bundesamt für Verfassungsschutz en de Bundeszentrale für Politische Bildung, en daarnaast nog oud-bestuurders van FEMYSO zelf. De Council of European Muslims, de koepel van de Europese Moslimbroeders, heeft nota bene begin 2020 zelf nog verklaard dat FEMYSO een van haar instellingen is. Maar dat werd afgedaan als guilt by association. Dus als GroenLinks zegt dat DWARS haar jongerenorganisatie is, en ik schrijft dat DWARS onderdeel is van GroenLinks, dan is dat kennelijk ook guilt by association.

‘Maar goed, mede dankzij mijn blogs is Kauthar met voorkeursstemmen gekozen. Ze heeft zich als backbencher verdienstelijk gemaakt in het dossier van milieuvervuiler Tata Steel. Of ze zich in de toekomst wellicht zou hebben losgemaakt van haar islamistische achtergrond, weten we niet. Vorig jaar in elk geval nog niet, want de verklaring waarin Timmermans de Hamas-terreur van 7 oktober veroordeelde, was voor haar aanleiding om van een Kamerzetel af te zien.’

Waarom is links zo weinig kritisch over de islam? Welke rol speelt woke of identiteitspolitiek – een obsessieve nadruk op het belang van groepsidentiteit en huidskleur in de strijd tegen ongelijkheid – hierbij?

‘De term “woke” wordt zo vaak te pas en te onpas gebruikt dat ik er niks mee kan beginnen. Dit verbond bestaat al veel langer, eigenlijk vanaf de komst van de eerste migranten uit moslimlanden. Links kwam terecht op voor de belangen van wat toen nog “gastarbeiders” heette. Maar bij die belangenbehartiging en strijd tegen discriminatie maakte links de fatale fout om zich te verbinden met conservatieve religieuze krachten. Ze hielpen de voormannen van clubs als Milli Görüs in het zadel. De seculiere Turken en Marokkanen, die hiervoor waarschuwden, werden daarentegen genegeerd. Emancipatie maakte plaats voor slachtofferdenken. De islamisten hebben handig geprofiteerd van deze naïviteit. En ze gaan mee met de mode, en praten nu de hele tijd over diversiteit, inclusie en verbinding. Identiteitspolitiek is gewoon een voortzetting van wat al tientallen jaren gaande is.’

In Amsterdam-West faciliteerde de politie onlangs een toeter-parade van demonstranten die zwaaiden met vlaggen van Samidoun, Hizb ut-Tahrir, Samidoun, Hezbollah en Hamas. Er klonken kalifaatsliederen, er werd opgeroepen tot moord en genocide. Is Nederland naiëf?

‘Nee en ja. De AIVD weet best wat er gaande is. Het islamitisch jihadisme staat steeds bovenaan op de lijst van dreigingen. De hierboven genoemde organisaties worden heus wel gevolgd. Justitie doet nu onderzoek naar financiering van Hamas. Zo ver zijn ze nog niet eens in buurlanden.

‘Aan de andere kant laat men radicalen wel heel erg hun gang gaan. Het recht op demonstratie is belangrijk, maar niet grenzeloos. Burgemeesters kunnen bepalen dat gezichtsbedekkende kleding en terreurvlaggen niet mogen bij demonstraties. Op universiteiten mag gezichtsbedekking sowieso niet. Handhaaf dat dan, en ga niet met bivakmutsen onderhandelen. Hetzelfde geldt voor sit-ins op autosnelwegen en in stationshallen. Onbegrijpelijk dat de NS deze overlast tolereert. Die toetertochten vind ik nogal intimiderend. Ook daar kan de overheid grenzen stellen.

‘Als je alles gedoogt “omdat Gaza zo belangrijk is”, gaan de extremisten denken dat alles kan en mag. De volgende keer zitten ze opeens in de Tweede Kamer en de keer daarop slopen ze vreedzaam een universiteitsgebouw.’

Kleis Jager is journalist en was correspondent in Frankrijk.

Wynia’s Week verschijnt 104 keer per jaar, twee keer per week. De donateurs maken dat mogelijk. Doet u mee? Hartelijk dank!