Hoe Amerikaanse miljardairs ons door steun aan Greenpeace een duur klimaatbeleid opdringen

Wist u dat Amerikaanse miljardairs elk jaar vele tientallen miljoenen euro’s aan Nederlandse en andere Europese actiegroepen geven om hier politici en media te beïnvloeden? Wouter Roorda brengt in dit artikel van Wynia’s Week voor het eerst in kaart hoe deze kapitaalkrachtige beïnvloeding in zijn werk gaat.

De niet gouvernementele organisatie (NGO) die in dit opmerkelijke netwerk centraal staat is de in 2008 opgerichte European Climate Foundation (ECF). ECF is de afgelopen vijftien jaar uitgegroeid tot één van de grootste influencers-NGO’s op het terrein van klimaat in de EU. Met een jaarbudget van 163 miljoen euro in 2021 (2020: 125 miljoen euro) worden meer dan 700 Europese partnerorganisaties ondersteund. ECF is dus vooral een doorgeefluik van geld, dat het zelf ophaalt bij een beperkt aantal weldoeners, vooral uit de Angelsaksische wereld.

Amerikaanse miljardairs achter Europese ‘doelen’

ECF heeft zich ten doel gesteld ‘de klimaatcrisis’ aan te pakken door de ontwikkeling van een netto nul-emissie maatschappij te ondersteunen op nationaal, Europees en wereldwijd niveau. De aanpak van klimaatproblemen is volgens ECF nauw gerelateerd aan andere terreinen, waardoor men ook geld geeft aan organisaties die actief zijn op sociaal en economisch terrein.

Een volgens ECF belangrijke en succesvolle eigen activiteit is het stimuleren om in zoveel mogelijk Europese landen en op EU-niveau klimaatdoelen te verankeren in wetgeving. Dat hangt niet alleen een jaartal en een concreet getal aan de doelstelling van CO₂-reductie, maar maakt het ook mogelijk deze later via de rechter af te dwingen. Via het European climate law project geeft ECF steun hiervoor aan nationale actiegroepen.

Door ECF gefinancierde organisaties als Milieudefensie en Stichting Natuur en Milieu hebben een grote invloed gehad op de Nederlandse Klimaatwet, waarin de doelstellingen inderdaad op deze manier zijn vastgelegd. Enthousiast promoot ECF op de eigen website ook EU-initiatieven als de European Green Deal, Resilient Recovery en Fit For 55, waar het naar eigen zeggen een flinke invloed op heeft gehad.

ECF is officieel een Nederlandse stichting met ANBI-status, met hoofdkantoor aan de Haagse Riviervismarkt. Hier is slechts een beperkt deel van de 281 werknemers werkzaam. De vestigingen in Brussel en Parijs zijn veel groter. De ANBI-status verplicht tot het openbaar maken van de voornaamste financiers en waar het geld naar toe gaat.

ECF geeft hier op de meest minimale wijze invulling aan. Het laat alleen zien wie er geld geven en noemt slechts een beperkt aantal organisaties die geld ontvangen. In beide gevallen zonder bedragen te specificeren. Door bij de donerende en ontvangende organisaties zelf te kijken, ontstaat er echter wel een beeld welk soort activiteiten er wordt gesponsord en uit welke hoek het geld komt.

Ook: C&A en de Postcodeloterij!

Twee Nederlandse geldgevers spelen een niet onbelangrijke rol als het gaat om de financiering van ECF. Zo is daar de familie Brenninkmeijer, nummer 1 in de Quote 500. De C&A-familie is wat betreft de besteding van geld aan goede doelen de laatste jaren nogal ‘woke’ geworden.

De door de familie gefinancierde filantropische instelling Porticus wil bijdragen aan ‘creating a just and sustainable future where human dignity flourishes’, waarvoor een ‘system change’ nodig is. Porticus wordt door ECF prominent genoemd als financier. Zelf zegt het geen donaties meer te doen en alleen advies te geven aan andere goededoelenorganisaties van de familie Brenninkmeijer, zoals Laudes.

Is klimaat en ongelijkheid hetzelfde?

Laudes wil met geld van de Brenninkmeijers klimaatverandering en ongelijkheid in de wereld bestrijden, omdat dit naar eigen zeggen ‘dual crisis’ zijn. Hoeveel Laudes jaarlijks doneert aan ECF maakt het niet openbaar.

Dat de Brenninkmeijers van belang zijn voor ECF blijkt wel uit het feit dat de voorzitter van de Raad van Toezicht van ECF tot voor kort Stephen Brenninkmeijer was. Een raad die prominente politici telt als de voormalige EU-commissarissen Pascal Lamy en Conny Hedegaard. In de adviesraad vinden we nog meer prominente namen, zoals die van de voormalige Duitse staatssecretaris en oud-topman bij de Wereldbank en Deutsche Bank Caio Koch-Weser, voormalig Iers president Mary Robinson en voormalig Unilevertopman Paul Polman.

Nederland moet van het gas af…

Sinds 2010 is ook de Postcodeloterij een belangrijke financier van ECF. In de afgelopen vijf jaar werd een bedrag van in totaal 6,5 miljoen euro geschonken. Daar kwam in 2019 nog eens 2 miljoen euro bovenop voor een speciaal project om, met Milieudefensie en Milieu Centraal als uitvoerders, een campagne te financieren om huizen van het gas af te halen in Nederland.

De voornaamste financiers van ECF komen echter uit de Angelsaksische wereld en dan met name uit Amerika. In 2008 doneerden zij grote bedragen voor het oprichten van ECF in Europa en zusje ClimateWorks Foundation in de VS. Beide organisaties, die nog steeds intensief samenwerken, moeten de publieke opinie en de overheid in verschillende landen beïnvloeden om een radicaal klimaatbeleid van de grond te krijgen.

Ook de beginjaren negentig opgerichte Energy Foundation, die het westerse energiebeleid wil beïnvloeden, is een partner van ECF en ClimateWorks en put uit dezelfde financiële bronnen. Energy Foundation kwam in de VS diverse malen in opspraak omdat het functioneert als doorgeefluik van geld van ogenschijnlijk politiek neutrale goede doelenorganisaties naar radicale milieugroepen.

ClimateWorks is niet alleen een belangrijke samenwerkingspartner maar ook een voorname financier van ECF. Alleen al in 2022 doneerde het 9,4 miljoen dollar en van 2015 t/m 2021 ruim 23 miljoen dollar. Ook Nederlandse actiegroepen hebben ClimateWorks ontdekt. De noodlijdende Stichting Natuur en Milieu ontving vorig jaar 520.000 dollar en SOMO 200.000 dollar. Ook Greenpeace ontvangt grote bedragen.

Zelf ontvangt ClimateWorks geld van de rijkste mensen van de wereld. Tot de voornaamste donors behoren Bezos Earth Fund van Amazon-oprichter Jeffrey Bezos, Gates Ventures van Microsoft-oprichter Bill Gates, Chan Zuckerberg Initiative van Facebook-oprichter Zuckerberg, en de multimiljardairs George Soros en Michael Bloomberg.

Hewlett-Packard

ClimateWorks is één van de belangrijkste financiers van de Energy Foundation, naast de families Hewlett en Packard en Sea Change Foundation. Zelf ontving het in het verleden ook grote bedragen van Sea Change Foundation, dat een aantal jaren geleden in opspraak kwam doordat het met geld uit Rusland de winning van schaliegas in het Westen probeerde te dwarsbomen. Sea Change Foundation gaf de afgelopen jaren in totaal ook 15 miljoen dollar aan ECF.

Het werk van ECF en haar beide partners wordt vooral mogelijk gemaakt door grote donaties van de filantropische organisaties van de oprichters van het Amerikaanse computerbedrijf Hewlett-Packard. De William and Flora Hewlett Foundation doneerde tussen 2016 en 2021 in totaal 102 miljoen dollar aan ECF. In 2022 gaf het naast een vaste jaarlijkse bijdrage van 9 miljoen dollar ook nog 13,3 miljoen dollar voor specifieke projecten. De Hewlett Foundation stond ook aan de wieg van ClimateWorks, door bij de oprichting in 2008 een bedrag van 500 miljoen dollar te schenken.

De David and Lucile Packard Foundation gaf in 2008 met een bedrag van 481,5 miljoen dollar eveneens een aanzienlijk startkapitaal aan ClimateWorks mee en was in de jaren t/m 2015 met honderden miljoenen dollars aan donaties goed voor meer dan de helft van de jaarlijkse inkomsten van ClimateWorks. Nog steeds gaan er jaarlijks tientallen miljoenen naar Climateworks. De laatste jaren is de Packard Foundation ook gaan doneren aan ECF. In 2022 6,4 miljoen dollar.

The Children’s Fund

Het Britse The Children’s Investment Fund (TCIF) Foundation is één van de rijkste filantropische organisaties in de wereld. Het ontving miljarden pond uit de winsten die zakenbankier Chris Hohn maakte met zijn hedgefund TCI, onder andere door de vijandige overnamepoging van ABN/AMRO in 2007. Hohn zet bedrijven ook onder druk om hun CO₂-uitstoot te verminderen.

TCIF Foundation gaf tussen 2016 en 2020 25 miljoen dollar aan ECF en ook grote bedragen aan ClimateWorks. Hohn weet zijn professionele en filantropische activiteiten goed te scheiden. Zo zet hij enerzijds Google-moeder Alphabet onder druk om duizenden mensen te ontslaan, maar is anderzijds zowel privé als via TCIFF de grootste individuele donor van het linksradicale Extinction Rebellion.

Soros, Duitsers…

George Soros doneerde via zijn Open Societies Foundations de afgelopen vier jaar ongeveer 4 miljoen dollar aan ECF. Enkele tientallen miljoenen euro’s kwamen de afgelopen jaren verder nog van de IKEA Foundation en van het van oorsprong Deense OAK.

Er zijn verder diverse ‘kleinere’ donoren aan ECF. Interessant is de Duitse Stiftung Mercator, dat door de familie Schmidt is gefinancierd met de verkoop van hun belang in het Metroconcern. Het gaf de afgelopen tien jaar in totaal 3,8 miljoen euro aan ECF. De aan Mercator verbonden Duitse hoogleraar Johannes Meier leidde ECF tussen 2011 en 2017 en is tevens verbonden aan de invloedrijke Bertelsmann Foundation. Ook is hij toezichthouder bij de Gasunie. Dat is opmerkelijk, aangezien ECF zich fel keert tegen fossiele energie. 

ECF keerde in 2021 in totaal 138 miljoen euro uit aan meer dan 700 Europese partnerorganisaties (2020: 90 miljoen euro). Hoewel dus een compleet overzicht hiervan ontbreekt, zijn we in de afgelopen jaren in Wynia’s Week wel de nodige tegengekomen.

Zo ondersteunt ECF het Wereldnatuurfonds en Friends of the Earth Europe financieel. Milieudefensie kreeg in 2021 een bedrag van 830.000 euro. Stichting Natuur en Milieu ontving in 2021 450.000 euro (2020: 380.000 euro). De provinciale natuur en milieufederaties kregen in 2021 13.800 euro. Het World Resources Institute, waar door de Nederlandse overheid een aantal samenwerkingsactiviteiten met het World Economic Forum is ondergebracht en waar Stientje van Veldhoven (D66) al tijdens haar staatssecretariaat nieuw emplooi vond, ontvangt jaarlijks een donatie van meer dan 750.000 dollar.

Ook is er jaarlijks een bijdrage aan de radicaallinkse actiegroep De Goede Zaak dat zichzelf afficheert als ‘de bondgenoot van progressief Nederland’. Dit hoewel ECF op meerdere plekken expliciet stelt niet aan partijpolitiek te doen. Campagnes van De Goede Zaak waren er op gericht om partijen als PVV en FvD na 2019 buiten de provinciebesturen te houden en kernenergie en Zwarte Piet in de ban te doen.

Zelf hebben ze geen last

Duidelijk is dat een select clubje van gelijkgestemde Amerikaanse miljardairs hun vermogen gebruikt om via ClimateWorks en ECF de publieke opinie en met name politici en overheden in de westerse wereld te beïnvloeden en aan te zetten tot het omarmen van een radicaal klimaatbeleid. Dit zijn mensen die rendement verwachten van de inzet van hun geld en het is dan ook ondenkbaar dat zij elk jaar weer tientallen miljoenen euro’s pompen in een zaak die niets oplevert.

Wie kijkt naar de inzet van ECF op klimaatterrein de afgelopen jaren en wat daarvan is gerealiseerd, ziet dat het rendement van hun activiteiten groot is. De kosten van het door hen gepropageerde beleid worden steeds meer zichtbaar en ook de dwangmaatregelen die daarmee gepaard gaan. Gegeven hun rijkdom hoeven zij zich daarover zelf alvast geen zorgen te maken.

Wouter Roorda brengt regelmatig verslag uit van zijn speurtocht naar de omvangrijke financiering van de beleid- en meningsvorming met behulp van door overheid en ondernemers betaalde ‘actiegroepen’.

Wynia’s Week krijgt geen subsidie en wil ook geen subsidie. Wynia’s Week is onafhankelijk en ongebonden. De donateurs vormen het fundament van Wynia’s Week.  Doneren kan op verschillende manieren, kijk HIER. Alvast hartelijk dank!