Er is iets fundamenteel mis met gelovigen voor wie het verbranden van een boek reden is om aan het moorden te slaan

Op woensdagavond 29 januari werd Salwan Momika, een uit het noorden van Irak afkomstige Assyrische christen, gedood bij een terroristische aanslag in Zweden, waar hij woonachtig was. Momika had daar uit protest tegen de islam meerdere keren een koran verbrand.

Momika maakte steeds onderscheid tussen de religie en haar aanhangers. Hij vroeg naar eigen zeggen slechts aandacht voor gevaarlijke ideeën. Zeer waarschijnlijk werd hij daarom gedood.

Sommige auteurs, zoals de Duits-Syrische geleerde Bassam Tibi, maken onderscheid tussen de islam als religie en haar politieke verschijningsvorm, het islamisme. Bij islamisme gaat het om het streven naar eenheid tussen staat en religie. Islamisten staan uiteindelijk een wereldwijde politieke orde voor op basis van de islamitische wetgeving (sharia).

Overbodige term

Volgens Tibi zijn er binnen het islamisme twee stromingen: institutioneel islamisme en het jihadistisch islamisme. Beide stromingen streven hetzelfde na, maar hanteren verschillende middelen. De eerste stroming houdt zich zoveel mogelijk aan de heersende wetgeving in een staat; de tweede stroming richt zich op het gebruik van geweld in naam van Allah.

Andere auteurs stellen dat de islamitische religie van zichzelf politiek van aard is en dat islamisme daarom een overbodige term is. In de woorden van de Algerijns-Berberse zanger en activist Ferhat Mehenni: ‘L’islam c’est l’islamisme en repos, l’islamisme c’est l’islam en action’. Oftewel: de islam in het islamisme in rust, het islamisme is islam in actie.

Jihad kan worden gezien als een verplichting voor de volgers van Allah, dus zo bezien is het jihadisme onderdeel van de islam. Dit maakt dat cultuurmoslims in een vreemde positie verkeren. Ze willen seculier leven, maar toch vasthouden aan hun islamitische identiteit. Dat vereist echter een selectieve islam, waarbij slechts de wenselijke verzen en overleveringen worden gebruikt. Op zich is dat wellicht prima, maar er blijven slechts weinig pagina’s van de koran over als alle illiberale passages genegeerd moeten worden. In hoeverre zijn cultuurmoslims dan nog islamitisch te noemen?

Terug naar de islamitische moord op Momika. De Leidse rechtsgeleerde Afshin Ellian wijst terecht op het verschil tussen het vernietigen van papier en het vernietigen van een mensenleven: voor de islamisten kan een boek waardevoller zijn dan een mensenleven, met als gevolg dat wie dat boek vernietigt, zelf vernietigd dient te worden. Wie de aanslag goedpraat, vormt een bedreiging voor de westerse vrijheid én veiligheid.

Volgens de Zweedse premier Ulf Kristersson is de kans reëel is dat er sprake was van buitenlandse inmenging, oftewel een statelijke actor die de opdracht tot de aanslag gaf. Het islamitische regime in Iran heeft al meerdere politieke en religieuze tegenstanders in het Westen laten vermoorden, of pogingen daartoe gedaan. De aanslag op de Brits-Indiase auteur Salman Rushdie in augustus 2022 is daar een bekend voorbeeld van. Sindsdien heeft Iran tal van nieuwe operaties uitgevoerd. Toch is er niet per se een staat nodig die opdracht geeft om te doden in de naam van Allah, dat doen de koran en de islamitische overleveringen zelf ook al.

‘Zuivere’ moslims hebben er geen moeite mee om minder zuivere moslims of zelfs ongelovigen voor hun jihadistische karretjes te spannen. Regelmatig horen we over islamitische terroristen die eigenlijk helemaal niet leefden conform de regels van de islam, en bijvoorbeeld drugs of alcohol gebruikten of prostituees bezochten. In zulke gevallen wordt in de media vaak gesproken van een ‘verward persoon’ c.q. van iemand die de islam niet heeft begrepen. Maar zulke ‘nuttige idioten’ worden al eeuwenlang gebruikt, hoewel het ontkennen van hun religieuze motivatie relatief nieuw is.

Allah maakt geen fouten

Het gevaar van orthodoxie is in de islam meer zichtbaar dan in het christendom en het jodendom, waar illiberale elementen meestal niet (meer) mainstream zijn. De aard van islam ligt in de betekenis van de koran, volgens moslims het letterlijke woord van Allah. ‘Allahs woord is definitief en eeuwig, want Allah is perfect, rechtvaardig en zijn wijze is het goede,’ zo wordt geredeneerd. Allah maakt geen fouten. En waarom zou Allah onduidelijk zijn of dubbelzinnig formuleren? De woorden van de meest volmaakte entiteit zullen toch niet geïnterpreteerd hoeven te worden door minderwaardige, sterfelijke wezens zoals mensen? Het is niet moeilijk om te begrijpen waarom het als blasfemie kan worden gezien als iemand pleit voor een allegorische interpretatie.

Daarnaast is een belangrijk kenmerk van islam dat het zich bemoeit met vrijwel alle aspecten van het publieke en private leven. Naast de koran zijn er namelijk vele pagina’s volgeschreven met overleveringen van de profeet Mohammed. Mohammed wordt gezien als de voorbeeldigste moslim, wiens leven nastrevenswaardig was. De profeet zou van Allah hebben meegekregen hoe een goed moslim dient te leven. Daarbij gaf hij zelfs regels omtrent staand of zittend plassen, over wat de moslim tot Allah moet zeggen wanneer hij seks heeft en hoe met de getuigenis van een vrouw moet worden omgegaan – die is namelijk minder waard dan die van een man.

Mohammed wordt gezien als de perfecte moslim, maar naar moderne westerse standaarden was het een misdadiger, wellicht zelfs een oorlogsmisdadiger. Hij huwde een meisje van zes jaar oud en dat huwelijk werd geconsumeerd toen zij negen jaar oud was. Mohammed voerde oorlogen en liet veel mensen doden. Toen een dichter, Ka’b ibn al-Ashraf, een grapje over hem maakte riep de profeet op om hem te vermoorden. Tot in 2025 is dit de islamitische legitimering voor het doden van mensen die de profeet – en daarmee Allah zelf – hebben beledigd.

In de orthodoxe context, die mainstream is in islam, is de meest zuivere – of letterlijke – lezing van de heilige geschriften altijd leidend. Dat is niet vreemd, omdat de ware moslim precies wil leven zoals zijn god dat bedoeld heeft. Een letterlijke lezing van de koran is daarvan het logische gevolg.

De Moslimbroederschap en Hamas

In allerlei westerse landen, waaronder Nederland, rukt de Moslimbroederschap op, ook in de politiek. Dat is precies de tactiek van deze organisatie. De Moslimbroederschap is wat Bassam Tibi ‘institutioneel islamisme’ zou noemen: zij wil infiltreren in de instituties, en dus ook in politieke partijen, om die instituties van binnenuit te veranderen. Om op die manier stapje voor stapje de hele staat te islamiseren.

De Moslimbroederschap werd in 1928 opgericht door Hassan al-Banna, een islamitisch geestelijke uit Egypte. Hun streven naar een islamitische staat ging al snel gepaard met geweld. Dat versnelde toen Sayyid Qutb in de jaren vijftig de belangrijkste ideoloog van de Moslimbroederschap werd. Qutb pleitte voor gewapende strijd in naam van de islam.

In de jaren tachtig werd de terroristische organisatie Hamas opgericht als de militaire tak van de Moslimbroederschap op het grondgebied van Israël en de Palestijnse gebieden. In 2020 werd in een Turks-Egyptisch tv-programma van de Moslimbroederschap uiteengezet dat de gezellen van de profeet Mohammed niet precies wisten wat er met homoseksuelen moest gebeuren: levend verbranden, van een hoge plek naar beneden werpen of stenigen. In elk geval moesten ze dood. Dat volgt overigens ook uit de koran zelf, waarin Allah een regen van vulkanisch puin op een homoseksueel volk laat vallen.

Toch zijn de ideeën van de Moslimbroederschap en Hamas ideologisch gezien niet heel vreemd. De koran is de constitutie voor deze organisaties en pleit voor geweld in naam van Allah. Geweld past dus binnen de islamitische leer.

In het Westen hebben we er moeite mee om de gevaren van religieuze – en dus met name islamitische – orthodoxie te onderkennen. Wellicht is dit de zwakte van ons liberalisme: moslims mogen toch doen en laten wat ze vinden, zolang ze zich aan onze wetten houden? Ze mogen natuurlijk niet doden, maar al die gekke, absurde religieuze voorschriften mogen ze gewoon uitvoeren in een liberale samenleving. Dat betekent echter niet dat die voorschriften en de handelingen die eruit voortkomen niet bekritiseerd mogen (of zelfs horen te) worden.

Begrip voor terroristen

Toch zijn we daar in de praktijk heel terughoudend in. Sterker nog: zulke kritiek wordt al gauw de kop ingedrukt. En meestal niet eens door moslims, maar door een progressieve elite, die waarschijnlijk het beste voor heeft met de wereld, maar de principes van haar vrijheidsidealen heeft ingeruild voor een zogeheten diversiteitsagenda. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk dat er serieus voor wordt gepleit om politieagenten en boa’s het dragen van een hoofddoek toe te staan – waarmee meteen de uniformiteit van hun uniform teniet zou worden gedaan.  

Hebben Theo van Gogh, de redactie van Charlie Hebdo, Samuel Paty en nu Salwan Momika de islamitische terreuraanslagen niet een beetje over zichzelf afgeroepen? Want als ze Allah of de profeet Mohammed niet hadden beledigd, zouden ze waarschijnlijk niet zijn vermoord. Met zulke redeneringen wordt begrip gecreëerd voor moslimterroristen – en dat is uiterst kwalijk. Er is iets fundamenteel mis met gelovigen voor wie het verbranden van een boek reden is om aan het moorden te slaan. In het Westen dreigt dat een onbespreekbaar punt te worden. Omdat we onder druk staan van de islam.

Van Bart Collard verscheen in 2023 ‘Het recht op misinformatie’. Het boek is overal te koop en te bestellen, ook in de winkel van Wynia’s Week. Kijk HIER. 

Wynia’s Week verschijnt drie keer per week, 156 keer per jaar, met even onafhankelijke als broodnodige artikelen en columns, video’s en podcasts. U maakt dat samen met de andere donateurs mogelijk. Doet u weer mee, ook in het nieuwe jaar 2025? Kijk HIER. Hartelijk dank!