De wondere wereld van woke is een dictatuur

‘Ben ik wel woke genoeg?’, een boek van de Vlaamse humanist Martin Harlaar, is een verzameling artikelen die de moeite waard is voor wie zich snel de woke-problematiek eigen wil maken. Beter was het echter geweest als Harlaar de artikelen had gebruikt als grondstof voor een samenhangend boek, betoogt Arie Graafland.

Martin Harlaar raakte gealarmeerd toen de American Humanist Association (AHA) Richard Dawkins zijn eretitel Humanist van het Jaar ontnam. Harlaar, zelf verbonden aan het Humanistisch Verbond, ging op zoek naar de oorzaak en kwam terecht in de wondere wereld van woke, waar wakkere activisten altijd en overal alert zijn op onrecht. Harlaar ziet die wereld als een mengeling van Lewis Carrolls Alice in Wonderland en George Orwells 1984.

Het boek van Harlaar is gebaseerd op 23 blogs die hij schreef voor het Vlaamse Humanistisch Verbond en die verschenen tussen april 2021 en januari 2022. Het is geen wetenschappelijk gefundeerd overzicht, schrijft hij, maar het zijn impressies van een verontrustende beweging.

De dictatuur van woke

Al snel werd het Harlaar duidelijk dat de universiteiten in de frontlinie lagen van de Social Justice War. Hij zag universiteitsbesturen zonder ruggengraat en wetenschap die ondergeschikt gemaakt werd aan ideologie. Het meest militante deel van woke is narcistisch, anti-wetenschappelijk en anti-humanistisch, en het  blijkt niet zelden ontvankelijk voor antisemitisme en geneigd tot totalitarisme.

Soms doet het hem denken aan het fascisme, soms aan de Culturele Revolutie in China onder Mao. Harlaar ziet het niet alleen als een academisch dwaalspoor, maar hij onderkent ook de narcistische en gewelddadige kant van woke. Hij laat bijvoorbeeld zien hoe een studenten-voorman aan het Evergreen State College in Washington zich ontpopt tot een ware dictator. En hoe George Bridges, de universiteitsdecaan, zich dat allemaal laat welgevallen. Het voorval wordt ook beschreven in mijn bespreking van het boek van Pluckrose en Lindsay. Evergreen State College ontslaat inmiddels iedereen die zich niet voegt naar de dictatuur van woke.

Black Power

Harlaar schrijft dat het Rijksmuseum in Amsterdam Valika Smeulders vroeg de tentoonstelling Slavernij in te richten. Smeulders is afkomstig uit Curaçao, gepromoveerd op slavernij en werd daarom geacht de juiste persoon te zijn om dit te doen. Het curatorschap wordt verleend aan een afstammelinge van de slavernij. Maar Harlaar schrijft dat Smeulders niet alleen afstamt van ‘tot slaaf gemaakten’ maar ook van slavenhouders.

Een ander voorbeeld. In 2020 kreeg Kimberlé Crenshaw een eredoctoraat van de Katholieke Universiteit Leuven omdat ze ‘de kloof tussen wetenschap en maatschappij moeiteloos overbrugt’. Crenshaw, een Amerikaanse advocate en burgerrechtenactiviste, is een van de grondleggers van de Critical Race Theory . Zij heeft die theorie opgebouwd vanuit het juridisch discours en vermengd met radicaal feminisme en zwart activisme. Leidraad is de Black Power-beweging uit de jaren zestig en zeventig, samen met Europese intellectuelen als Gramsci en Foucault. Essentieel in de theorie is dat blanken door hun raciale afkomst per definitie schuldig zijn.

56 genderopties

Nog een voorbeeld. In 2021 werd het Decolonize KU Leuven-manifest gepubliceerd, dat de dekolonisatie van de bibliotheken aanbeveelt en curricula over ras verplicht wil stellen voor alle studenten, ongeacht wat ze studeren. Uiteraard moeten er zwarte hoogleraren aangesteld worden en mogen zwarte ondersteunende stafleden nooit ontslagen worden. Er moet altijd van alles, en er wordt niets aan het individu overgelaten. In feite komt alles uit Amerika overwaaien en wordt hier gretig overgenomen.

Enigszins clichématig schrijft Harlaar dat ‘er opnieuw een spook door Europa waart’, nu in de vorm van de Critical Race Theory, intersectionaliteit, identiteitspolitiek en woke. Op Facebook staan inmiddels 56 genderopties, niet langer alleen transgender, transseksueel of androgyn, maar een oeverloos aantal cross-overs. Het is de illusoire zoektocht naar de Nieuwe Mens.

We zijn allemaal racisten

In China en Rusland werd ten behoeve van die Nieuwe Mens een dictatuur gevestigd, alleen was het niet de Nieuwe Mens van het proletariaat. De Nieuwe Mens bleek een complete desillusie. De Social Justice Warriors van nu hoeven niet te wachten op de revolutie, de universiteitsbestuurders voegen zich nu al geluidloos naar de eisen van de activisten. Herman Van Goethem, de rector van de Universiteit Antwerpen, ondertekent zijn mails inmiddels met hij/hem/zij. Hij noemt het een zoektocht naar een nieuwe taal.

Institutioneel racisme is overal, volgens de Social Justice Warriors (SJW), we zijn immers allemaal racisten, en als u denkt dat u dat niet bent, is dat een bewijs temeer. Discussiëren met dit soort lieden in de hoop dat zij de redelijkheid van uw standpunt gaan inzien is totaal zinloos, schrijft Harlaar. Ieder toegeven aan hun eisen zal in de praktijk onomkeerbaar blijken en u steeds verder in de problemen brengen.

Er is geen objectieve werkelijkheid

Harlaar bespreekt de invloed van Malcolm X, belangrijk voor de zwarte bevrijdingsbeweging in Amerika. Malcolm X, of Malcolm Little zoals hij oorspronkelijk heette, bekeerde zich in 1949 tot de islam. De Nation of Islam, een sekte waaraan hij zich verwant voelde, ziet zich als opvolger van de mythische stam van Shabazz, die volgens hun overlevering de eerste zwarten op aarde waren en al bestond, lang voor er een aarde was. De bedoelingen van Malcolm X blijven vaag en symbolisch, hij doet nauwelijks concrete voorstellen voor maatschappelijke verbetering, een strategie die later door de universiteiten overgenomen wordt.

Ontkenning van een objectieve realiteit is kenmerkend voor de SJW’ers. Het gaat niet om een objectieve werkelijkheid maar om geleefde ervaring. Een volledig subjectieve werkelijkheid. En aan de universiteit is men bang de boot te missen. Overal worden diversity officers en diversity and inclusion managers aangesteld. Dit alles is in Amerika begonnen, maar inmiddels kent een aantal Nederlandse universiteiten dezelfde aanstellingen. De salarissen van de diversity officers in Amerika zijn hoger dan die van de hoogleraren. Op Amerikaanse universiteiten zijn ‘trigger warnings’, ‘safe spaces’ en ‘speech codes’ al heel lang de gewoonste zaak van de wereld.

Genderneutraal maandverband

De universiteit, waar het debat op het scherp van de snede gevoerd zou moeten worden, is verworden tot een gecapitonneerd boudoir. Je zou eens een schrammetje op kunnen lopen. Het effect is dat de docenten op eieren gaan lopen, de hypergevoelige studenten klagen bij de ‘diversity officers’ en de decanen en rector geen negatieve publiciteit of opstandige studenten willen.

Aanleidingen voor klachten zijn er genoeg, studenten zijn snel gekwetst als er een westers perspectief besproken wordt of als er te veel mannen en te weinig vrouwen aan bod komen. Harlaar citeert een journalist van de Financial Times die ze vergelijkt met een kaars: als het ook maar een beetje waait, is de kaars uit. Dit wordt in Nederland nog versterkt door het grote aantal buitenlandse studenten die zo mogelijk nog eerder gekwetst raken dan de Nederlandse.

Maandverbandmerk Always maakt zijn verpakkingen genderneutraal; weg met de vrouwelijke Venus-symbolen. Een stap in de goede richting vindt Nanoah Struik, die zich, hoewel als vrouw geboren, niet als vrouw identificeert en zichzelf als ‘hen’ omschrijft. En ‘hen’ heeft hun twijfels over de echte beweegredenen van Always. Harlaar trof het artikel aan op de website van OneWorld. Onafhankelijke journalistiek over mondiale verbondenheid en duurzaamheid.

Ouder 1 en ouder 2

Het ‘hun’ is uiteraard kenmerkend, sekse wordt in het midden gelaten, in de wereld van de transgenders bestaat biologische sekse niet langer. En ‘hen’ wil dat u zich aanpast want ‘hen’ maakt deel uit van een onderdrukte groep, en ‘hen’ pikt het niet langer. Hen is dan ook de tweede Nederlander met een x in het paspoort. En uiteraard zijn het Transgendernetwerk Nederland, COC Nederland en de Nederlandse organisatie voor seksediversiteit erg tevreden met deze nieuwe paspoorten.

Een uitzonderlijke situatie? Lisa van Ginneken, Tweede Kamerlid voor D66, vroeg kortgeleden aan de minister of het niet haalbaar was om het burgerlijk wetboek te herzien met een inclusievere taal. De termen ‘vader’ en ‘moeder’ sluiten sommige mensen immers uit. Dus waarom niet ouder 1 en ouder 2?

Het boek van Harlaar sluit af met een Deel 2 dat bestaat uit een Inleiding van Harlaar en nog eens 26 korte bijdragen van anderen. Het is ondoenlijk om dat allemaal te bespreken. Het boek is al een compilatie van door Harlaar geschreven artikelen. Ik ben niet overtuigd van een dergelijke opzet voor een boek, hoewel de inhoud absoluut de moeite waard is. Waarom zijn de artikelen niet gebruikt als grondstof voor een samenhangend boek? Dat zou de leesbaarheid hebben vergroot. Maar voor wie snel een blik wil werpen op woke en niet gehinderd wil worden door hoofdstukken is het boek een aanrader. Je kunt er op ieder moment waar dan ook in duiken.

Martin Harlaar (red.), Ben ik wel woke genoeg? Een ontdekkingstocht door het land der Social Justice Warriors, Gompel & Svacina (2022)

We vallen u er zo weinig mogelijk mee lastig. Maar het is natuurlijk wel waar: Wynia’s Week wordt mogelijk gemaakt door de donateurs. Mogen we u noteren? Doneren kan HIER. Hartelijk dank!