Blije en zorgelijke reacties in Italië op coalitieakkoord

Italië loopt in politiek opzicht bijna twee jaar voor op Nederland. In Rome werd al in oktober 2022 een rechtse regering beëdigd, met Giorgia Meloni als premier. Ook toen was het wennen. Rutte, zelf leider van een respectabele liberale partij, sprak voor de Nederlandse camera’s zijn bezorgdheid uit over de ontwikkelingen in Italië. Alsof ook hij rekening hield met een einde aan de democratie daar.

Misschien was dat gespeelde bezorgdheid, om de linkerflank van zijn partij en electoraat gunstig te stemmen, maar vast staat dat hij al snel de beste maatjes werd met Giorgia, zeker nadat hij op een EU-bijeenkomst koffie met haar had gedronken. Binnen de kortste keren reisden die twee samen af naar Noord-Afrika om met hulp van de Tunesische premier de stroom bootimmigranten richting Lampedusa een halt toe te roepen. Dat is niet gelukt, maar aan de samenwerking tussen Rutte en Meloni heeft het niet gelegen. De VVD heeft daarmee dus al kunnen proeven aan samenwerking met een rechtsere partij.

Salvini is al blij

Natuurlijk heeft Matteo Salvini, leider van de rechtse Lega-partij, Geert Wilders op X/Twitter gefeliciteerd: ‘Felicitaties voor de vriend en bondgenoot van de Lega, die een nieuwe Nederlandse regering gaat vormen. De wind van verandering blaast door heel Europa, nog even en dan zal ook in Brussel op 8 en 9 juni een bladzijde worden omgeslagen’.

De PVV maakt merkwaardigerwijs in het Europese parlement deel uit van hetzelfde rechtse blok ‘Identiteit en Democratie’ waar ook Salvini’s partij toe behoort, hoewel Wilders in dat parlement op dit moment nul zetels heeft. Daar zal bij de verkiezingen volgende maand wel verandering in komen en daar verheugt Salvini zich dus al op.

Je zou denken dat ze in Italië ondertussen aan rechtse regeringen gewend geraakt zijn. Vriend en vijand geven toe dat Meloni het lang niet slecht doet. De soep wordt niet zo heet gegeten als ze is opgediend: Meloni blijft gewoon in de EU, andere Europese leiders hebben gewoon contact met haar. Op wat ethische kwesties na, zoals adoptie verbieden voor homostellen (Meloni is erg katholiek), gaat het leven gewoon door.

Sommige commentatoren maken zich desalniettemin ernstige zorgen. Als Wilders geen leidende rol wil spelen in de EU, als Nederland niet langer de verbinder tussen Duitsland en Frankrijk zal zijn, zou het met Nederland net zo kunnen aflopen als met Engeland. Voorafgaand aan Brexit trok ook de Britse premier Cameron zich enigszins terug uit het leiderschap van de EU. Hij wilde zich, net als Wilders nu, niet langer conformeren aan bepaalde Europese regels, wilde een ‘opt-out’ vanwege problemen met arbeidsmigranten. Nu wil Wilders ook zoiets, maar dan vanwege de asielzoekers. Als dat maar geen opmaat is tot Nexit, roept bijvoorbeeld het nieuwsblog Il Mattinale Europeo bekommerd uit.

Wel erg lage landen

Links Italië heeft zich op X/Twitter nog niet verzoend met al die rukken naar rechts – nu ook al in Nederland. Een greep uit de afkeurende bewoordingen van linkse twitteraars: nazi-olandesi, il fascistissimo olandese Geert Wilders, xenofobo, l’estrema destra razzista e islamofoba. Allemaal termen die je ook verstaat als je geen Italiaans hebt geleerd, of nou ja vooruit, ‘destra’ betekent ‘rechts’. Een twitteraar meldt dat de formatie een half jaar geduurd heeft: ‘en dan hebben ze wat te zeggen over de Italianen’.

Angela Mauro, correspondent voor Italië van Huffpost in Europa, noemt Nederland – dat in het Italiaans de Lage Landen wordt genoemd, i Paesi Bassi – deze week i Paesi Bassissimi, wat zoveel betekent als wel erg lage landen.

‘De liberalen van Rutte’

Er wordt overigens in Italië vooral gekeken naar de buitenlandplannen in ons nieuwe regeerakkoord: dat de nieuwe regering Oekraïne zal blijven steunen, net als Meloni doet; en dat de ambassade in Israël op termijn van Tel Aviv naar Jeruzalem verplaatst zal worden.

Ook is er verbazing omdat de VVD in een coalitie stapt met Wilders. Want de VVD zit in het Europese parlement in het blok ‘Renew Europe’ waar ook de partij Italia Viva van voormalig premier Renzi deel van uitmaakt. Die encanailleert zich volgens sommigen dus nu met de fascisten. Overigens is nog niet helemaal tot Italië doorgedrongen dat Rutte zich uit de Nederlandse politiek terugtrekt, liefst tot in de NAVO. De VVD wordt ook door de gerespecteerde krant La Repubblica omschreven als ‘de liberalen van Rutte’.

Overigens gaan de Italiaanse commentaren er veelal vanuit dat Wilders geen premier mag worden omdat zijn coalitiegenoten daar vanwege zijn al te extreme meningen niet aan willen. Omtzigts partij heet ‘i centristi’ en dat Omtzigt een extraparlementair kabinet voor ogen heeft, en dus heeft geëist dat alle fractieleiders in de Kamer blijven, dat is te ingewikkeld om kort samen te vatten in het Italiaans.

Er zijn ook Italianen die álle Nederlanders wantrouwen, links, rechts, maakt niet uit. De rechtse minister van landbouw van Italië, Francesco Lollobrigida, is zo iemand. Ons land ligt in de EU namelijk wel eens dwars wanneer meer EU-geld richting Italië dreigt te gaan. Nu wantrouwt Lollobrigida zelfs de motieven van – destijds nog – eurocommissaris Frans Timmermans, toen die de Green Deal invoerde. Die Green Deal zorgde ook in Italië voor paniek onder de boeren, want die moesten zich aan allerlei nieuwe, wurgende EU-milieuregels gaan houden.

Bella Ciao

Lollobrigida heeft nu vorige week bij de opening van een landbouwbeurs in Parma het vermoeden geuit dat Timmermans zich zo’n fanatieke milieuactivist betoonde, niet om namens de EU het klimaat te redden, maar om de Italiaanse en andere Europese landbouw de nek om te draaien. De crypto-nationalist Timmermans zou op die manier heel Europa afhankelijk willen maken van landbouwproducten van overzee, die dan allemaal via de Rotterdamse haven Europa in zouden komen. En daar zou Nederland dan geweldig van profiteren. Nederland zou weer een wereldrijk worden. Zo’n kunstje hebben die olandesi Europa immers ook tussen 1600 en 1750 al eens geflikt. Timmermans wenste niet op de verdachtmakingen in te gaan.

Een hem positiever gezinde twitteraarster, Francesca Totolo, meldt dat de voormalige vicepresident van de EU nu in Nederland de oppositie gaat leiden. Ze heeft er een filmpje bijgezet van Timmermans die uit volle borst en in keurig Italiaans Bella Ciao zingt, strijdlied van de Italiaanse partizanen in hun verzet tegen het fascisme. Maar zo’n vaart zal het toch niet lopen?

Willy Hemelrijk schrijft regelmatig over Italië in Wynia’s Week. Ze is ook vertaalster.

De donateurs maken Wynia’s Week. U zorgt er als donateur voor dat ons onafhankelijke magazine twee keer per week en 104 keer per jaar kan verschijnen. Doneren kan op verschillende manieren, kijk HIER. Hartelijk dank!