Bart Collard: De EU gaat toch zeker niet vertellen wat wij mogen weten?

Misinformatie dreigt voor overheden een excuus te worden om de vrijheid van meningsuiting in te perken, zegt BART COLLARD. Met JAN MARTEN VISSER praat hij over zijn nieuwe boek Het recht op misinformatie, dat is verschenen bij Uitgeverij Blauwburgwal. Het gesprek is ook te beluisteren als podcast.

Moet de overheid ingrijpen?

Door de komst van internet en sociale media is de informatiestroom enorm toegenomen. Beleidsmakers menen steeds vaker dat de overheid een rol moet spelen bij het schiften van ‘juiste’ en ‘onjuiste’ informatie.

Volgens Collard loopt dit maar al te gemakkelijk uit op censuur. De centrale stelling van zijn boek is dat de overheid niet moet bepalen wat burgers wel en niet mogen zeggen, horen en lezen en dat de vrijheid van meningsuiting op geen enkele manier mag worden beperkt. De enige uitzondering hierop is het aanzetten tot geweld.

Is activisme extremisme?

Collard constateert in zijn boek dat een democratische staat die bereid is inbreuken op grondrechten toe te staan, totalitaire trekken kan krijgen. Hij analyseert in dit kader ook een recent jaarverslag (2022) van de AIVD, waarin regulier activisme (een grondrecht) en extremisme verwisseld lijken te worden. De overheid neigt ertoe mensen in de gaten te houden die eigenlijk met rust gelaten zouden moeten worden.

Collard pleit voor een verruiming van de Nederlandse wetgeving, waarin nu belediging en haatzaaien strafbaar zijn. Want wat een belediging is, is uitermate subjectief. Wat haat is, is eveneens lastig vast te stellen, laat staan waardoor die haat wordt veroorzaakt.

Een ‘lelijk’ gevolg hiervan zou zijn dat ook antisemitische uitlatingen legaal worden. ‘Maar het gaat in dit geval heel vaak om de geweldsdreiging die van dergelijke uitingen uitgaat en dat kun je wel gewoon aanpakken met het strafrecht,’ meent Collard.

Wordt Brussel niet te machtig?

Collard is kritisch over de pas van kracht geworden Digital Service Act (DSA). Deze EU-wet geeft grote techplatforms zoals Facebook en X zelf verantwoordelijkheid voor de juistheid van de op hun platforms gepubliceerde content. Collard ziet dit als een eerste stap in een proces waarbij de EU greep probeert te krijgen op wat we mogen zeggen, horen en lezen. ‘De overheid moet zich daar niet mee bemoeien. Wie weet is wat jij te zeggen hebt wel enorm leerzaam voor mij.’

Het boek ‘Het recht op misinformatie’ van Bart Collard is overal te koop en ook HIER te bestellen.