Arnout Jaspers: De KNMI-streepjescode is een bloedsprookje van klimaatalarmisten

Waar in dit nieuwe jaar niets aan zal veranderen, is het deugdrammen van de klimaatalarmisten. Integendeel, als we de tijdgeest goed inschatten, moet het eerst nog erger worden voor het weer beter wordt. Extinction Rebellion lijkt de piek van zijn fanatisme nog niet bereikt te hebben; er zullen eerst ernstige ontsporingen met echte slachtoffers moeten plaatsvinden, voordat de actrices en advocaten uit de grachtengordel zich stilletjes van XR distantiëren en ook de talkshowhosts liever niet meer herinnerd willen worden aan hun bromances met deze plaktivisten.

Ook op de relevante staatsinstituties is het geloof nog springlevend dat de burger eerst en vooral door angst moet worden aangespoord om zich achter het peperdure en deels onzinnige klimaatbeleid te scharen.

Een bloedhete rode gevarenzone

Toegegeven, het is wat zwaar op de hand als inleiding op de presentatie van de jaarlijkse KNMI-streepjescode. Die streepjescode geeft vanaf 1901 tot nu elk jaar een kleur voor de hoogte van de gemiddelde temperatuur. Dit is die nieuwe streepjescode:   

bron https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/klimaatstreepjescode-2024

Het lijkt aan de rechterkant van de streepjescode, in het hier en nu dus, helemaal mis te gaan: we raken zo te zien verzeild in een bloedhete rode gevarenzone van opwarming. Het KNMI zegt op de website nergens expliciet dat die rode kleur ‘gevaar’ betekent, maar dat is de default connotatie van mensen met zo’n kleur: bloedheet, bloedlink.

2024 was, ex aequo met 2023, ‘zeer warm’ volgens het KNMI, het warmste jaar sinds 1901. Maar wat is ‘zeer warm’?  De gemiddelde temperatuur in Nederland in die twee jaren was 11,8 graden. Dat kwam in 2024 vooral, aldus nogmaals het KNMI, door de warme nachten, van gemiddeld 7,7 graden. Nota bene: dat is de nachttemperatuur waarbij nu, volgens de media, baby’s in Gaza doodvriezen.

Er wordt niets letterlijk roodgloeiend door de klimaatopwarming, dus het KNMI had ook een blauw-groene, of geel-bruine, of paars-lila streepjescode kunnen maken. Maar nee, dit is de KNMI-temperatuurschaal voor hun streepjescode:

Het KNMI heeft dus tussen een donkerblauw jaar (7,8 graden Celsius) en een bloedrood jaar (11,8 graden) 4 hele graden zitten. Dat is zo gedaan, omdat dit precies het verschil is tussen het koudste jaar in Nederland sinds 1901 (1963, met zijn beruchte winter) en het heetste jaar, 2024. 

Willekeurige keuzes

Dat de streepjescode naar het rechtereind alarmerend rood opgloeit, is dus simpelweg in die kleurschaal ingebakken. Zolang de temperatuur blijft stijgen, kleuren de meest recente jaren per definitie bloedheetrood. Het enige wat die streepjescode zegt, is daarom: ‘het Nederlandse klimaat warmt op’, maar het zegt niets over de omvang van de opwarming of hoe verontrustend dat eventueel is.

Door de oogharen naar de langjarige trend kijkend, is Nederland de afgelopen 120 jaar twee graden warmer geworden. Twee graden, is dat veel of weinig? In Fahrenheit is dat ruim 3,5 graden. Iedereen voelt op zijn klompen aan dat zo’n herschaling van Celsius naar Fahrenheit in feite niets uitmaakt, maar veel minder mensen beseffen dat bij het schalen van kleurbalken altijd keuzes gemaakt moet worden die in principe net zo willekeurig zijn.

Dat roept de interessante vraag op wat een min of meer objectieve graadmeter zou zijn voor veel of weinig opwarming, en welke kleurschaal daar een eerlijk, nuchter beeld van zou geven.

Daar kun je eindeloos over twisten, maar hieronder heb ik de keuze gemaakt om de uiteinden van de kleurbalk te koppelen aan de gemiddelde jaartemperatuur in twee extreme steden, namelijk Fairbanks (0 graden, donkerblauw) en Bangkok (30 graden, bloedrood). Beiden zijn moderne, grote steden waarin een mens, mede dankzij moderne technologie, prima kan leven, maar het zit wel dichtbij de grenzen van wat nog aangenaam leefbaar is. Dit geeft dus een realistische balkbreedte voor een leefbare gemiddelde jaartemperatuur aan.

De temperatuurschaal wordt hierdoor met een factor 7,5 (30/4) gecomprimeerd, zodat de KNMI kleurbalk met zijn gemiddelde jaartemperatuur van 7,8 tot 11,8 graden ergens links van het midden terecht komt:

Vervolgens heb ik dit stuk van de schaal met behoud van de kleur opgerekt, zodat hij weer net zo breed  is als de KNMI-kleurschaal, met nog een paar voorbeeldjaren ingetekend:

We hebben nu een naar de menselijke maat herschaalde temperatuurbalk, waarmee we in principe een nieuwe streepjescode kunnen maken. Echter, vanachter mijn laptop was het te veel gedoe om handmatig 120 individuele streepjes van de nieuwe kleurcode te voorzien.

Institutioneel boerenbedrog

Onderstaand beeld is daarom slechts een impressie, gemaakt door generiek aan de kleuren van de KNMI-streepjescode te sleutelen, maar dit is hoe deze realistische streepjescode er ongeveer uit zou zien:

Het alarmerende rood is uiteraard geheel verdwenen, want dat zit niet eens in ons deel van de realistische kleurbalk, en we zien dat Nederland in 120 jaar van, mondiaal gezien, behoorlijk koud naar iets milder is opgewarmd.

Klimaatalarmisten die dit gaan wegzetten als ‘klimaatontkenning’ en ‘bagatelliseren’, kunnen of willen niet begrijpen dat deze keuze voor de visualisering van de data minstens zo valide is als wat het KNMI jaarlijks produceert. De wetenschappers bij het KNMI die zulke plaatjes maken weten dat best; het is institutioneel boerenbedrog om dat zo te doen zonder adequate uitleg.

Oceanen rood als lava

Daar zijn legio andere voorbeelden van, ook als het niet over temperatuur gaat. Regenval, droogte, windsnelheid, waterstanden: door je kleurengamma en -schaal handig te kiezen, kun je van elke natuurlijke variatie, al of niet met een stijgende trend erin, een bloedsprookje maken.

Een vrij willekeurig ander voorbeeld: de watertemperatuur aan de oppervlakte van de oceaan. Eind 2023 was die over een groot deel van de wereld 1 à 1,5 graad hoger dan normaal, met uitschieters naar 2,5. Zelfde recept: stel de kleur bloedheetrood gelijk aan de hoogste uitschieter, en je krijgt gegarandeerd een plaatje alsof de oceanen in plassen lava veranderd zijn. Inmiddels is die hele hittegolf in het bovenste metertje zeewater alweer verdwenen, en voor de temperatuur van de gemiddeld vier kilometer diepe oceaan heeft het nooit iets uitgemaakt.

bron https://climate.copernicus.eu/global-climate-highlights-2023

Er was een tijd dat wetenschappers zulke data verwerkten in zwart-witplaatjes met ingetekende hoogtelijnen (waarbij ‘hoogte’ ook kon staan voor temperatuur of iets anders). De mogelijkheden om met kleur te werken in illustraties waren toen namelijk zeer beperkt. De wetenschap zelf was toen aanmerkelijk minder zwart-wit.

Wetenschapsjournalist Arnout Jaspers is auteur van de bestsellers De Stikstoffuik (2023) en De Klimaatoptimist (2024), over energietransitie in Nederland. De boeken zijn HIER en HIER te bestellen. Informatie voor media en boekhandel: info@blauwburgwal.nl.    

Wynia’s Week verschijnt drie keer per week, 156 keer per jaar, met even onafhankelijke als broodnodige artikelen en columns, video’s en podcasts. U maakt dat samen met de andere donateurs mogelijk. Doet u weer mee, ook in het nieuwe jaar 2025? Kijk HIER. Hartelijk dank!