Als het over de wolf gaat lijkt de doofpot nooit ver weg

De overheid moet beter communiceren over de wolf. Zeker nu er een sterk vermoeden bestaat dat er een tweede probleemwolf in Utrecht rondloopt en er geruchten rondgaan over een mogelijke tweede roedel op de Heuvelrug. 

Als het op de wolf aankomt verbaast weinig mij meer, maar van het nieuws dat de provincie Utrecht burgers dringend verzocht om geen foto’s van het dier te plaatsen op Facebook om paniek te voorkomen viel ik toch even van mijn stoel. Dat is geen roddel en achterklap. De woordvoerder van de provincie gaf het in de media zelfs ruiterlijk toe.  

De provincie Utrecht wilde een foto van een wolf met welpjes op landgoed Den Treek in Leusden zo snel mogelijk offline hebben. Dat verzoek kreeg een hobbyfotograaf onlangs, omdat de provincie een zoektocht naar de wolven wilde voorkomen. Dat bevestigde de provincie na berichtgeving van het AD. Aan RTV Utrecht verklaarde een woordvoerder van de provincie Utrecht dat het verzoek om de beelden offline te halen hoort bij een protocol. ‘Het is in het belang van de wolven om rust te creëren. Het is niet de bedoeling dat iedereen op zoek gaat naar het nestje.’  

Doofpotjes 

Eerder al trof een wandelaarster, volgens het AD, hetzelfde lot. Toen Claudia van Wezel het nieuws hoorde over de wolf die in de bossen bij Leusden een hond had gegrepen, belde ze meteen haar schoonzus Natasja Koet. ‘We wisten meteen: dat is onze wolf!’ Een maand eerder waren zij de eersten die het dier mét een welpje zagen. De foto’s die ze van die ontmoeting maakten, gingen op dringend verzoek van de overheid snel offline. En zo gaat het maar door.  Als het over de wolf gaat lijkt de doofpot nooit ver weg. 

Vorig jaar werd in Gelderland een hond op een erf gedood. De hond had een duidelijke bijtwond. Schapen achter het erf waren opgejaagd en uitgebroken en de BIJ12-taxateur vond ter plekke de sporen: duidelijk ‘wolf’. Op X werd echter daarna door BIJ12 (de instantie die namens de provincies verantwoordelijk is voor de monitoring) gepost dat het vermoedelijk een aanrijding betrof, want er zou geen bijtwond zijn. De uitslag van het DNA-onderzoek liet maanden op zich wachten. Uiteindelijk was de uitkomst dat de hond door een andere hond zou zijn doodgebeten.  

Navraag leert dat het DNA-monster ‘vervuild’ kan zijn geweest. Het DNA van de wolf kan ‘gecontamineerd’ worden door likkende vosjes of snuffelende en likkende honden. Toen bezorgde burgers met BIJ12 belden, kregen ze te horen dat er helemaal geen wolven in die omgeving waren, dus dat het onwaarschijnlijk is dat het hier een wolvenaanval betrof. Twintig kilometer verderop werd echter twee nachten later een wolf doodgereden. 

Enorme geheimzinnigheid 

Nog een vermoedelijk doofpotje? Onlangs plaatste stichting ‘Wijs met wolven’ een brief aan de provincie op hun Facebook-pagina. Daarin roept ze de provincie op tot ingrijpen, aangezien er anders binnenkort sprake zal zijn van een probleemroedel in plaats van een probleemwolf. Ook vroeg zij de provincie om antwoord op enkele vragen en nam ze alvast een voorschotje op mogelijke rechtsmaatregelen via hun advocaat. ‘We weten niet wie er een klacht op Facebook heeft ingediend en willen niemand beschuldigen, maar we hebben wel een vermoeden’, aldus een woordvoerster van de stichting. ‘We hadden de Provincie in het bericht getagd.’  

Vanwaar toch die enorme geheimzinnigheid en geheimhouding rond wolven die door de overheid wordt opgelegd? Wie een sectie van een wolf bijwoont die aangereden is (en er is geen vermoeden van een misdrijf) moet geheimhoudingsverklaringen ondertekenen. Geruchten over een tweede wolvenroedel circuleren al langer en ook werd de constatering dat een aangereden wolf op de Heuvelrug drachtig is geweest van meerdere welpjes stilgehouden. 

Tweede probleemwolf 

En hoeveel probleemwolven lopen er eigenlijk rond in Utrecht? Er is een sterk vermoeden dat de incidenten die hebben plaatsgevonden in het noordelijk deel van landgoed Den Treek-Henschoten en nabij het landgoed (Austerlitz), niet door één probleemwolf veroorzaakt zijn. 

Dit wordt bevestigd door junior-rentmeester Ruben Steutel van ’t Schoutenhuis b.v.: ‘Zolang de DNA-analyses niet naar buiten worden gebracht, hebben we echter geen hard bewijs. Dat geldt trouwens voor alle communicatie over de wolf. Informatie wordt niet of pas heel laat naar buiten gebracht. Daar lopen wij bijvoorbeeld ook tegenaan bij het voorbereiden van een ontheffingsaanvraag om een probleemwolf af te mogen schieten. We hebben daarvoor gegevens nodig die niet boven water komen. Dat is niet alleen lastig voor ons als beheerders: het veroorzaakt ook een hoop verwarring en onduidelijkheid bij burgers.  

‘Zo zag ik laatst een bericht van ‘Wolven in Nederland’ langskomen dat het kind op landgoed Den Treek-Henschoten helemaal niet gebeten is omdat de verwondingen volgens experts niet van een beet kunnen zijn. Het is duidelijk dat er in dit dossier een dringende behoefte is aan transparantie en verantwoording met betrekking tot essentiële documentatie, zoals DNA-analyses, een doktersverklaring en proces-verbalen. En dat geldt ook voor andere incidenten en meldingen, zoals aanvallen op schapen op het grondgebied van het Utrechts Landschap, waar niet over gesproken wordt. Doordat incidenten en meldingen direct gebagatelliseerd worden door bestuurders en bepaalde wolvendeskundigen, wordt het gevaar waartoe deze probleemwolven in staat zijn tenietgedaan.’ 

Nog één voorbeeld dan. In februari vond in Langbroek (Utrecht) een wolvenaanval plaats, met een dood paard als gevolg. Pas eind juli verscheen dit bericht plotseling tussen de BIJ12-uitslagen. Nu snap ik wel dat de overheid er alles aan moet doen om paniek te voorkomen, maar een betrouwbare overheid informeert zijn burgers: correct en tijdig.  

Hoe betrouwbaar is de overheid? 

Nu voedt al die geheimzinnigheid de meest bizarre theorieën. Wie zegt ons dat de overheid niet bezig is om het onvermogen tot handelen te maskeren? Wat blijft er over van de vrije meningsuiting als provincies burgers gaan verbieden om beelden en documenten op Facebook te plaatsen?  Hoe betrouwbaar is een overheid die incidenten onder de pet houdt? Zeker waar het zo’n gevoelig thema als de wolf betreft verdienen burgers het om goed en snel geïnformeerd te worden. Niet alleen voor hun eigen veiligheid, maar ook om een gefundeerde mening te kunnen vormen in deze maatschappelijke discussie.  

Van Oswin Schneeweisz en Wouter Roorda verschijnt dit najaar bij Uitgeverij Blauwburgwal het boek ‘De Nederwolf’. Over de wel heel succesvolle comeback van een roofdier met een berucht imago. Inlichtingen voor media en boekhandel: info@blauwburgwal.nl. 

Oswin Schneeweisz is journalist, columnist en podcastmaker.  www.oswinschneeweisz.nl 

Wynia’s Week verschijnt 104 keer per jaar met even onafhankelijke als broodnodige berichtgeving. De donateurs maken dat mogelijk. Doet u mee, ook in 2024? Hartelijk dank!