Lampedusa overspoeld door asielzoekers

Steeds meer asielzoekers – veelal Tunesiërs – weten vanuit Afrika de oversteek naar het Italiaanse Lampedusa te maken. Daar blijven ze steken. De opvang op Lampedusa barst uit zijn voegen.

Het kleine eiland Lampedusa ligt meer dan 200 kilometer onder Sicilië. Het is het zuidelijkste stukje Italiaans grondgebied, het dichtst bij Afrika, maar het is vanuit Tunesië toch nog 113 kilometer varen voordat bootjes met asielzoekers eindelijk in de Europese Unie kunnen aanmeren. En dat deden ze in augustus in groten getale.

De laatste jaren bleven die overvolle bootjes liever dicht bij de Afrikaanse kust dobberen tot de Sea-Watch 3 of Greenpeace de vluchtelingen van ze overnamen en naar de overkant, naar Europa brachten. Nu die grote schepen juist vanwege de Afrikaanse drenkelingen aan boord vaak worden geweerd uit Europese havens, nemen de immigranten het heft in eigen hand.

Bij goed weer komen ze in hun open bootjes rechtstreeks naar Lampedusa varen. Dat eiland heeft 6000 Italiaanse inwoners die voornamelijk van toerisme leven. Maar dit jaar zijn er geen toeristen gekomen, vanwege corona, en vanwege de aanhoudende berichten over steeds meer asielzoekers op het eilandje.

Basta

40% van die vluchtelingen is tegenwoordig afkomstig uit Tunesië, waar een al langer durende economische crisis – en daar bovenop corona – reden zijn om de oversteek te wagen. Bij goed weer weten wel 15 bootjes per dag de stranden van Lampedusa te bereiken.

Ten tijde van de Arabische Lente ontving de bevolking van Lampedusa de vaak gewonde en uitgehongerde vluchtelingen nog hartelijk. Maar nu het om veelal gezonde jonge Tunesiërs gaat, die bovendien niet meer van het eiland af kunnen komen, is de stemming omgeslagen.

Op Twitter zijn filmpjes te zien waarop de plaatselijke bevolking woedend loopt te protesteren, ‘basta met die asielzoekers’. Het opvangcentrum, in het Italiaans merkwaardigerwijs aangeduid met het Engelse woord ‘hotspot’, is berekend op nog geen honderd immigranten, maar er zitten er nu meer dan duizend.

Verontwaardigd twittert een journaliste dat ze van de minister geen toestemming krijgt om het centrum van binnen te bekijken. Nu kan zij alleen gissen naar de erbarmelijke omstandigheden waaronder de asielzoekers opgesloten zitten. Voor zover zij niet ontsnappen dan, want het hek om het centrum zit vol gaten.

Angst voor de rechtse oppositie

De woede van de lokale bevolking richt zich tegen de regering in Rome en tegen de EU. De EU gebiedt Italië om mensen in nood op te vangen, maar doet weinig moeite om de stroom asielzoekers vervolgens over de EU te verspreiden. Ook de Italiaanse regering in Rome, onder leiding van Giuseppe Conte, aarzelt. Conte voelt de hete adem van de rechtse oppositie in zijn nek. Oppositieleider Matteo Salvini, van de rechtse Lega, vraagt zich in een tweet af hoe het komt dat de asielzoekersstroom richting Italië zo snel toeneemt. Heeft de regering in Rome het soms op een akkoordje gegooid met de EU, verwacht zij nieuw Europees geld als zij de havenpoorten weer openzet voor vluchtelingen?

Corona-angst

De afgelopen week is er bij Lampedusa een schip aangekomen met 450 immigranten aan boord. De Italianen zijn, net als alle andere volkeren op aarde, als de dood om corona op te lopen van buitenlanders. Hoewel er aan alles een tekort is op het eiland, zijn er wel genoeg coronatests voorhanden. Deze week bleek een hoogzwangere asielzoekster besmet. Daarop werd besloten haar bij uitzondering per helikopter over te brengen naar Sicilië, waar de bevalling met minder gevaar voor besmetting in een goed geoutilleerd ziekenhuis in Palermo zou kunnen plaatsvinden. Toen is de baby onderweg in de helikopter geboren.

Maatregelen

Ondertussen zit burgemeester Totò Martello van Lampedusa met de handen in het haar. Samen met gouverneur Musumeci van Sicilië, waar Lampedusa onder valt, is hij deze week naar Rome gegaan voor overleg met premier Conte. Die heeft beloofd dat hij onmiddellijk twee quarantaineschepen zal sturen om mensen over te nemen uit het overvolle opvangcentrum. Ook is een begin gemaakt met het bergen van de 160 wrakke, halfgezonken bootjes die de asielzoekers hebben achtergelaten in de haven.

Een aantal migranten kwam deze week op een reddingsboot terecht die door de Engelse kunstenaar Banksy was gefinancierd. Dat schip liep echter averij op, waarna de Italiaanse kustwacht te hulp moest snellen en een deel van de vluchtelingen overnam.

Premier Conte heeft beloofd dat alle asielzoekers op zeer korte termijn uit het opvangcentrum weggehaald zullen worden. Hij heeft ook overlegd met de nieuwe Tunesische regering en denkt veel Tunesische vluchtelingen nu gemakkelijker naar huis te kunnen terugsturen.

En er zal intensiever gepatrouilleerd worden voor de Afrikaanse kust om zo nieuwe bootvluchtelingen bij voorbaat af te schrikken.

Burgemeester Martello rekent er niet op dat alle asielzoekers zullen verdwijnen. Hij spreekt over meer bewaking: ‘Niemand kan straks het opvangcentrum meer uit, want we gaan nu het hek rond het centrum repareren en alle gaten dichtmaken.’

Proces tegen Salvini

Intussen is deze week in Italië #processateancheme trending: klaag mij ook maar aan. Veel selfies op Twitter van jonge Italianen met een bordje voor hun buik waarop die zin is uitgeschreven. Over een maand begint in Catania namelijk een proces tegen oppositieleider Salvini, die een jaar geleden nog vicepremier van Italië was. Hij wordt aangeklaagd wegens vrijheidsberoving en ambtsmisbruik: in augustus 2018 heeft hij 177 illegale migranten verboden van boord te gaan toen het schip dat hen had opgepikt in Italië aanmeerde. En daar zal hij zich nu voor moeten verantwoorden.