Een opvliegend karakter en omkoopbare contacten: de succesformule van Bolle Jos

Vorige week trakteerde Jos Leijdekkers, beter bekend als Bolle Jos, hoogwaardigheidsbekleders van Sierra Leone op cadeaus tijdens een feestelijk samenzijn. De drugsmiljardair leek zich geen zorgen te maken over de uitleveringsverzoeken uit Nederland en België. Al ruim drie jaar weet de meest gezochte crimineel van Nederland uit handen van justitie te blijven.

Leijdekkers was er dan ook zelf niet bij toen bij de Rotterdamse rechtbank een zaak tegen hem diende. Het ging om de import van 7000 kilo cocaïne in zes transporten via de Rotterdamse haven. Jos had bovendien opdracht gegeven voor een liquidatie (die niet doorging vanwege de natuurlijke dood van het beoogde slachtoffer). Hij was ook nog betrokken bij een gewelddadige overval in Finland om een partij cocaïne terug te halen. Leijdekkers werd bij verstek veroordeeld tot 24 jaar cel.

Zoon van een bordeelhouder

Criminoloog Hans Werdmölder ging kijken in het Brabantse Prinsenbeek om zicht te krijgen op de achtergrond van Bolle Jos (34). In het nabijgelegen Breda had vader Leijdekkers een bordeel. Die nering leverde waardevolle omkoopbare contacten op in de havens van Rotterdam en Antwerpen. De oudere broer van Jos, Harry, werd in 2018 opgepakt in een gestolen Audi, met daarin een boodschappentas met inbraakbenodigdheden.

Al op de basisschool viel Jos op door zijn opvliegende karakter. Wanneer hij zijn zin niet kreeg, bijvoorbeeld bij het ruilen van kostbare Pokémonkaarten, sloeg hij erop los. De kinderrechter legde Jos 27 dagen jeugddetentie op wegens mishandeling. Hij was toen zeventien.

Twee jaar later kreeg Bolle Jos in Scheveningen ruzie met twee Marokkaanse broers. Het ging over een barkruk en wie daarop mocht zitten. Eenmaal buiten keek Jos zijn rivalen recht in de ogen, haalde een omgebouwd alarmpistool tevoorschijn en schoot de beide broers neer. De eerste kreeg een kogel in zijn long en in zijn maag, de tweede een schampschot. Leijdekkers werd veroordeeld tot zes jaar cel, waarvan hij er vier heeft uitgezeten.

Een langdurig verblijf in de gevangenis bleek ook in het geval van Bolle Jos een goede leerschool voor de criminaliteit. Zo maakte hij kennis met de Surinamer Siegfried Wortel, die zeven jaar had gekregen wegens drugstransporten vanuit Suriname naar Nederland en België. Van waarde bleken ook zijn familiebanden met de Turkse drugsbaron Abdullah Alp Üstün, expert in het witwassen van crimineel geld. De combinatie van deze relaties bleek goud waard.

Eenmaal op vrije voeten, ging het snel. Bolle Jos ontpopte zich als een geweldige organisator en netwerker. Werdmölder beschrijft beeldend hoe handlangers van Jos in wijken met veel Surinaamse en Antilliaanse jongeren ‘soldaten’ werven om containers in de havens uit te halen. Door Jos omgekochte douaniers en havenopzichters zorgden ervoor dat dit ongestoord kon gebeuren. Leijdekkers zorgde goed voor zijn personeel en zijn handelspartners in Zuid-Amerika.

Misdaadwinsten blijven ongemoeid

Werdmölder besluit zijn boek met een kritische analyse van de bestrijding van de georganiseerde misdaad. Nederland is trots op zijn vermogen om cryptoberichten in beveiligde telefoons en computerservers te kraken. Dat komt goed van pas in de uitwisseling van gegevens met justitie en politie in het buitenland.

Maar dat neemt niet weg dat de burgemeesters van Antwerpen en Rotterdam in alarmerende bewoordingen spreken over de wurggreep van de drugscriminaliteit in hun stad. De uitwisseling van politiemensen, douaniers en informatie verloopt stroef vanwege juridische obstakels en het ingewikkelde landsbestuur van België.

De Europese privacywetgeving maakt het heel moeilijk crimineel vermogen van drugsbaronnen aan te pakken. De vele pogingen van het Openbaar Ministerie tot ontneming van crimineel vermogen en onteigening van vastgoed lopen vast in langdurige procedures zonder veel resultaat. Hooguit 1 of 2 procent van de misdaadwinsten van criminelen wordt in beslag genomen. De schattingen van de winsten van de georganiseerde misdaad lopen uiteen van 92 tot 188 miljard euro per jaar.

Hans Werdmölder: Bolle Jos. Drugscrimineel van Hollandse bodem, Prometheus, 168 pagina’s, € 17,50.

Hans Wansink is historicus en journalist en publiceert over boeken in Wynia’s Week. Hij was redacteur van NRC Handelsblad, Intermediar en de Volkskrant.

Wynia’s Week verschijnt drie keer per week, 156 keer per jaar, met even onafhankelijke als broodnodige artikelen en columns, video’s en podcasts. U maakt dat samen met de andere donateurs mogelijk. Doet u weer mee, ook in 2025? Kijk HIER. Hartelijk dank!