De Nederwolf wordt steeds dodelijker, maar is ook steeds vaker een lucratief verdienmodel

Bij een boerenbedrijf in het Friese dorp Oosterwolde was het afgelopen week weer eens raak: 41 dode schapen, naar alle waarschijnlijkheid als gevolg van een wolvenaanval. Het incident past in een patroon: meer aanvallen, maar een afvlakking van het aantal roedels.

De voortgangsrapportages van BIJ12 over de ontwikkelingen van de wolf stapelen zich inmiddels op. In 2019 begon de uitvoeringsorganisatie van de gezamenlijke provincies met het publiceren van alle data rond wolven in Nederland. Het laatste rapport verscheen recent en stemt niet vrolijk. Er lijkt sprake van een afvlakking van het aantal wolvenroedels, maar dat is allerminst goed nieuws voor de veiligheid van mens en dier.

Er zijn nu elf roedels bekend, onder meer op en rond de Veluwe, op de Utrechtse Heuvelrug, in Drenthe en in Friesland. Tussen 2019 en 2021 was er één wolvenroedel in Nederland, in 2022 waren dat er vier en in 2023 nam het aantal roedels toe tot negen. BIJ12 noemt het opvallend dat de groei vorig jaar niet heeft doorgezet.

‘Topgebieden zitten vol’

Op de site van het radioprogramma Vroege Vogels waagde wolvenexpert Maurice La Haye van de Zoogdiervereniging zich alvast aan een interpretatie van deze data. Volgens La Haye heeft Nederland naast de Veluwe weinig grote, aaneengesloten natuurgebieden waar de wolf zich senang voelt en voldoende prooidieren heeft. ‘De echte topgebieden zitten vol. Dat is waarom die groei eruit is.’ De wolf komt volgens La Haye nu in gebieden terecht die minder ideaal voor hem zijn. ‘Kijk bijvoorbeeld naar Drenthe en Friesland, waar je bij die natuurgebieden meer zaken als landbouw en wegen hebt.’

Op basis van studies naar de wolf zou er volgens La Haye genoeg ruimte in Nederland over moeten zijn voor nieuwe wolvenroedels, maar we zouden moeten afwachten of dat ook echt zo is. Het lijkt een contradictio in terminis. Bovendien: als de leefgebieden voor wolven nu al vol zitten, kun je logischerwijs verwachten dat we in de nabije toekomst met veel meer zwervende exemplaren te maken krijgen. En dus meer overlast, veiligheidsissues en dode schapen.

De nieuwste cijfers bevestigen dat ook. Het aantal wolvenaanvallen en waarnemingen nam vorig jaar sterk toe. In 2024 zagen mensen ruim 2250 keer een wolf in Nederland, tegen ongeveer 2000 keer in 2023. Het aantal vastgestelde wolvenaanvallen verdubbelde bijna, van 426 naar 770. De meeste aanvallen op landbouwdieren waren het afgelopen jaar in Gelderland (bijna 450 keer), gevolgd door Drenthe (zo’n 150) en Friesland (ruim 130). In Gelderland steeg het aantal aanvallen het meest: plus 308. In Limburg, Noord-Brabant en Groningen was sprake van een daling. In Gelderland werd ook het vaakst een wolf waargenomen (ruim 1550 keer). Daarna volgt Utrecht (580, een toename van maar liefst 500 waarnemingen). Flevoland laat de grootste daling zien: ruim 260 minder waarnemingen.

Verder zijn meerdere wolven de grens overgegaan. Zo is van de roedel op het noorden van de Veluwe – de eerste in Nederland – bekend dat van de in totaal 32 welpen er drie richting Duitsland en België zijn uitgezworven. Zes andere wolven hebben binnen Nederland een eigen territorium.

Lucratief verdienmodel

Maar niet alleen wolven gaan de grens over – wolvenaanbidders kunnen er ook wat van. Wie op internet zoekt naar wolvenreizen valt van de ene verbazing in de andere. Zo’n twintigtal verschillende bedrijfjes richten zich op de Nederlandse markt. In het Noorse Polarpark kost één kus van een (vermoedelijk tamme) wolf 150 euro. Voor een paar nachten verblijf tussen de wolven in de Wolf Lodge moet je, naar verluidt, zo’n 25.000 euro neertellen. Dutch Wolf Tours gaat zelfs naar Canada en dankzij Starling Reizen kunnen liefhebbers wolven spotten op de bergflanken van Cantabrië en Asturië. Deze laatste club, die overigens is gelieerd aan de Vlaamse tak van Welkom Wolf en de Vlaamse natuurvereniging Landschap VZW, biedt à raison van 1470 euro ook groepsreizen naar Duitsland aan.

Kortom, de wolf is voor menigeen – denk ook aan rastermakers, hekkenbouwers en ecologische adviseurs – een lucratief verdienmodel geworden. Over de verstoring van een beschermde diersoort door al die wolventoeristen zullen we het maar niet hebben.

Ook in Zuid-Holland?

Maar waarom zou je eigenlijk – heel duurzaam – de halve wereld rond vliegen als je wolven ook gewoon kunt zien in eigen land. Daar hoef je niet eens veel moeite voor te doen. Sterker nog, dankzij de toename van het aantal zwervende exemplaren zullen we in de toekomst te pas en te onpas geconfronteerd worden met wolven langs wegen, in woonwijken en in recreatiegebieden.

‘Laat de wolf met rust en hij zal ons mijden,’ zei directeur Peter Boertje van de Dierenbescherming onlangs. Dat was in reactie op een uitspraak van provinciebestuurder Berend Potjer, die de wolf alvast welkom meende te moeten heten in de Zuid-Hollandse duingebieden. Hoe dat moet, in een provincie met bijna vier miljoen inwoners en een miljoen toeristen per jaar, zei hij er niet bij.

Een ongekend hoog aantal interacties tussen wolf en mens zal het gevolg zijn. Niet alleen omdat wolven mensen zullen benaderen, maar ook omdat mensen het simpelweg niet kunnen laten om wolven te benaderen of door de situatie gedwongen worden om een wolf in de ogen te kijken. Ook hier is het aloude spreekwoord weer eens van toepassing: bestuurders, bezint eer gij begint.

Samen met  Wouter Roorda schreef Oswin Schneeweisz het onlangs verschenen boek ‘Nederwolf – de terugkeer van een gevreesde landgenoot’. Het boek is gepubliceerd door Uitgeverij Blauwburgwal, kost € 22,50 en is overal te koop en te bestellen, bijvoorbeeld in de winkel van Wynia’s Week.