Partij voor de Dieren heeft het nu op bloemen voorzien

Nederland heeft een naam op te houden als bloemenland. Maar sinds enkele maanden staan de bloemen – en dan vooral de snijbloemen – in een kwade reuk, vanwege slecht voor mens, dier, natuur en klimaat. In diverse gemeenten worden boeketten al niet meer als cadeau gegeven, omdat het ‘een bosje gif’ zou zijn. Wat gaat er fout in Nederland Bloemenland?

Nederland is ’s werelds grootste bloemenexporteur. Zo sloot de Nederlandse bloemen- en plantenexport het jaar 2024 af met een groei van 4 procent en een omzet van 7,1 miljard euro, zo blijkt uit exportstatistieken van Floridata.

Wat de snijbloemen betreft, steeg de exportwaarde zelfs met 7 procent ten opzichte van 2023 en die komt daarmee uit op 4,4 miljard euro. Overzee, over de weg en door de wolken worden jaarlijks gigantische stromen snijbloemen van en door Nederland vervoerd naar landen als Duitsland, Groot-Brittannië, de Verenigde Staten, Japan en Indonesië. Iconisch zijn de duizenden Nederlandse bloemen die sinds 1986 met Pasen het Sint-Pietersplein in Rome sieren.

De gemeenteraad als actieterrein

Terwijl het met de export nog steeds crescendo gaat, staan de seinen binnenlands toch zeker op oranje. Vanuit de milieulobby wordt vooral met afkeer naar de snijbloemen gekeken. In verschillende gemeenten zoals Zutphen, Groningen, Den Haag, Amersfoort en Lochem zijn de boeketjes al in de ban gedaan.

In andere gemeenten zoals Eindhoven, Apeldoorn, Veldhoven en Helmond is ook gepoogd om volledig afscheid te nemen van de bosjes bloemen, maar konden de moties die beoogden de boeketten in de ban te doen, niet rekenen op voldoende steun in de gemeenteraad. Maar ook in deze gemeenten zijn er nu ‘alternatieven’, zoals delicatessenpakketten, biologische chocolade, fruitmanden, biologische bloemen of bloembollen.

Deze door verschillende media als ‘boycot’ van de sierteelt bestempelde reeks acties komt veelal uit de hoek van de Partij voor de Dieren. De partij diende afgelopen jaar door heel het land in gemeenteraden moties in tegen de ‘bosjes gif’, omdat ze zouden bijdragen aan de CO2-uitstoot, omdat verwarming en belichting in kassen veel energie vraagt en het vervoer van de bloemen veelal per vliegtuig wordt gedaan. Ook dragen de snijbloemen veel soorten pesticiden met zich mee, hetgeen schadelijk zou zijn voor mens, dier en natuur. In veel gemeenten kon de PvdD rekenen op steun van GroenLinks, PvdA, D66 – en in Zutphen ook van de ChristenUnie.

‘Een bosje gif’

In een opiniebijdrage voor de Volkskrant spoort Karin Wolfard, adviseur duurzaamheid bij de Afdeling beleid en strategie van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, de lezer aan om niet meer een bosje bloemen te geven, of in ontvangst te nemen. Sterker nog: volgens haar ‘moeten we allemaal boeketweigeraar worden’. De vertrouwde bosjes bloemen bevatten namelijk ziekmakende pesticiden, zo wordt gesteld.

In 2022 meldde het Pesticide Action Network (PAN) dat bij gemengde boeketten 25 verschillende gifstoffen werden gevonden. De bosjes rozen zouden 17 verschillende gifstoffen bevatten. Eén op de drie stoffen bleek verboden in de EU, maar via import uit Afrika en Latijns-Amerika zijn ze toch Nederland binnengekomen. In niet-Europese bloemenlanden is het aantal verboden gifstoffen namelijk een stuk lager: in Ethiopië zijn slechts 12 stoffen verboden, in Kenia 14 en in Colombia 40. In de EU ligt het aantal verboden bestrijdingsmiddelen op 269. Vooral de snijbloemen uit het buitenland zitten boordevol pesticiden, aldus Margriet Mantingh, voorzitter van PAN-NL.

CO2-uitstoot

Naast de stelling dat bloemen vol met ‘gif’ zouden zitten, is er de claim dat boeketten zorgen voor veel CO2-uitstoot, vanwege met name de transport en de teelt, veelal in met aardgas verwarmde kassen. In gemeenten werd bij het indienen van de moties van vooral de Partij voor de Dieren gewezen op een onderzoek van de gesubsidieerde informatiestichting Milieu Centraal over de uitstoot van een bosje bloemen: volgens dit onderzoek zou een gemiddelde verse bos bloemen ongeveer 4 kilogram CO2 uitstoten. Volgens de PvdD zijn dit genoeg redenen om dan ook landelijk de bosjes bloemen in de ban te doen. Als het aan de partij ligt, stapt Nederland over naar ‘duurzame’ cadeautjes.

Iris Vellema, fractievoorzitter van de PvdD te Zutphen: ‘Veel mensen zijn al overgestapt van een bosje bloemen dat je na een week kan weggooien naar duurzame cadeautjes waar je langer plezier van hebt. Bij steeds meer uitvaarten staat op de rouwkaart: ”Liever geen bloemen”. Wij houden ook van biologische bloemen, maar dan waar ze horen te staan. In de natuur, in tuinen en in parken.’

Bloemenboycot is ‘overdreven’

De ‘bloemenboycot’ is niet onomstreden. Zo stelt de Belgische toxicoloog en professor aan de KU Leuven Jan Tytgat in een interview in het AD dat de oproep tot een bloemenboycot in de Nederlandse gemeenten ‘overdreven’ is. ‘We weten uit dierstudies dat hoge doses gewasbeschermingsmiddelen problemen kunnen geven. Maar zo’n gemeentebestuur houdt geen enkele rekening met een adequate inschatting van de blootstelling.’

Tytgat stelt dat voor wie continu met grote partijen bloemen werkt, beter wel persoonlijke beschermingsmaatregelen kan gebruiken, zoals handschoenen, bedekkende kledij en een mondmasker. Voor de klassieke bloemist of hobbyist lijkt me dat niet nodig.’

Tytgat: ‘Onze meetinstrumenten zien tegenwoordig veel meer dankzij hogere resolutietechnieken. We meten nu in pico- in plaats van microgrammen, dat is 1 miljoen keer gevoeliger! Als je vervolgens gelijk de wet wilt aanpassen, dan leg je de klemtoon verkeerd.’

‘Pesterijtje’

Arnout Jaspers, wetenschapsjournalist van Wynia’s Week, natuurkundige en auteur van de bestsellers De Stikstoffuik en De Klimaatoptimist stelt: ‘De Partij voor de Dieren wil je het idee geven dat je immoreel bent als je een bos bloemen koopt.’ Ook noemt Jaspers het besluit van gemeenten om de bloemen in de ban te doen zonder enig effect, juist omdat de uitstoot van een boeketje bloemen volgens hem ‘absoluut verwaarloosbaar’ is.

Het gevaar van de bedoelde pesticiden voor de mens noemt Jaspers, voor zover aantoonbaar, ‘nihil’. ‘Maar de milieulobby wil de sierteelt tot zwart schaap van de verderfelijke intensieve landbouw maken. Dat is makkelijker dan met maïs of graan, want bloemetjes zijn luxe, dus in het calvinistische wereldbeeld van de PvdD kan dat zeker weg.’

Calvin Schukkink is verslaggever van Wynia’s Week en masterstudent staats- en bestuursrecht aan de universiteit Utrecht. Hij komt uit Enschede.

Wynia’s Week verschijnt drie keer per week, 156 keer per jaar, met even onafhankelijke als broodnodige artikelen en columns, video’s en podcasts. U maakt dat samen met de andere donateurs mogelijk. Doet u weer mee, ook in 2025? Kijk HIER. Hartelijk dank!