Mark Koster: De linkse hobbyisten op het Mediapark hebben lak aan de kijkers

Nu de taart kleiner wordt in Hilversum melden de kruimeldieven zich voor de laatste restjes. Steeds minder blijft er over op het Mediapark. Het ieder-voor-zich-en-God-voor-ons-allen principe toont zich de laatste weken in zijn meest brute vorm. Grote winnaar van de stille uitverkoop is BNNVARA, een progressieve omroep die op het mediapark opereert alsof het vertegenwoordigers heeft in Het Torentje.

Nu de publieke omroep in twee jaar tijd ruim 300 miljoen moet bezuinigingen, is het zaak om nog snel een paar langetermijncontracten te scoren. Wie goede contacten heeft op de bestuursetage bij de NPO kan nog fluks zaken doen. Eva Jinek legde zich vorig jaar meerjarig vast, wat AVROTROS de komende jaren een uitzend-loopplankje garandeert: met eerst EenVandaag om 18.30 uur gevolgd door Eva om 19.00 uur. Daarmee keren we subtiel terug naar het ‘avondje AVRO’ met eigen gezichten die aan de advocadotafel van de nieuwe Mies hun kraaltjes mogen etaleren en daarna in een group hug de Hollandse gezelligheid mogen komen vieren. Dit circuit van ‘schatjes-zeggers’ zal de komende jaren nog wel even doordraaien.

Toch een tweede seizoen voor Bar Laat

Journalistiek is Eva net een tandje zwaarder dan het vroegere AVRO Service Salon. Het is licht verteerbare culturele kost waarbij de kijker vooral niet te veel hoeft na te denken of geconfronteerd moet worden met incorrecte opvattingen buiten de kleurplaat van de Amsterdamse ring.

Achter de schermen gist het door. Wie blijft er straks over na het grote mediakwartet als er omroepen sneuvelen en tijd en budgetten nog schaarser worden? KRONCRV heeft al jaren geen gezichtsbepalende journalistieke talkshow meer op televisie. De zender doet aan onderzoeksjournalistiek met Pointer, maar dat mag geen naam hebben, ook omdat de onderwerpen heel erg het leven weerspiegelen van de redacties op het mediapark. Ook WNL en EO, die samen met MAX een tijdje Op1 samenstelden, zijn uitgespeeld. Op1 was een laatste talkshow voor en door alle gezindten, maar daar is met de komst van Bar Laat weer een einde aan gekomen. Met Bar Laat heeft BNNVARA haar oude tijdslot weer terug op de late avond.

Bar Laat is een talkshow die de dag uitluidt met Jeroen Pauw, Tim de Wit en Sophie Hilbrand. Dat de matig bekeken avondshow een tweede seizoen krijgt is bijzonder, zeker in een tijd dat het gedachtengoed van BNNVARA in Nederland niet behoort tot de populaire politieke stromingen. Hoe heeft dat zo kunnen gebeuren?

Sinds 2006 was het slot in handen van de VARA (eerst met Pauw & Witteman, daarna tot 2019 met Pauw). Daarna verdween de ijzeren greep van BNNVARA op het late avondslot. In 2023 stapte de omroep uit een samenwerkingsovereenkomst met MAX, WNL en EO, omdat de omroep het redactionele stuur had moeten overdoen aan het productiehuis van presentator Jeroen Pauw. Maar die constructie is alweer ontmanteld en BNNVARA heeft zijn eigen slot weer terugveroverd met een eigen redactie, en dat mag de natie weten ook. Bar Laat maakt een progressieve talkshow in conservatieve tijden waarin gasten zich tussen maandag en donderdag druk mogen maken over de gevaren van Donald Trump, Geert Wilders en mogen wenen over de afbraak van identiteitspolitiek.

Op donderdagavond schoof Raven van Dorst aan. Die was naar Amerika afgereisd om te zien hoe Trump de rechten afpakte van de genderneutrale medemensch. Van Dorst noemde Trumps maatregelen ‘gewelddadig’, nadat ze ’s nachtbars en darkrooms had bezocht vol met menstypes waarvan de seksestatus soms ondefinieerbaar was. ’Hij heeft vannacht gezegd dat transgender mensen dadelijk het land niet eens meer in mogen. Het is een oorlogsverklaring aan die community.’

Moralistische hysterie

Het SCP schat dat tussen 0,6 en 0,7 procent van de Nederlandse bevolking (circa 102.000 personen) transgender is, een aanzienlijk aantal, maar procentueel verwaarloosbaar. BNNVARA doet niet aan duiding of grote getallen, maar aan uitvergroting en moralistische hysterie. Van Dorst mocht haar uitgaansprogramma komen pluggen en nog een keer komen sneren over het monster in het Witte Huis.

Het mag allemaal, maar is het ook nódig? Misschien nog wel belangrijker: is dit wat de kijkers, met hoge kosten aan levensonderhoud en zorgen over immigratie, thuis ook bezighoudt? Of was dit een verslag van de situatie van ‘de uitzondering van de uitzondering’ gebracht door de uitzondering? Ik snap dat je voor verhalen over de woningnood in Nederland of kritiek op massa-immigratie niet in een nachtkroeg in San Francisco moet zijn, maar is er geen enkele eindredacteur die eens een vinger in de lucht steekt en vraagt: voor wie zijn we hier aan het werk?

Met de aanstelling bij de NPO van de kundige Joost Oranje (ex-NRC, ex-Nieuwsuur) zou je verwachten dat er iets meer nadruk wordt gelegd op journalistiek en minder op egomaan escapisme dat zo diep geworteld zit in een deel van de presentatorcorps. Na een reis naar een ver vreemd oord aan een talkshowtafel mogen komen vertellen wat er allemaal niet deugt in de rest van de wereld lijkt tegenwoordig een van de hoogste vormen van het tv-engagement.

Wat aan Bar Laat verder opvalt, is de onkunde van presentatrice Sophie Hilbrand. Die is ongeschikt, omdat haar eigen ego een obstakel vormt om journalistieke vragen te stellen. Recent schoof ze bijna op schoot bij regisseur Halina Reijn die furore maakt met haar film Babygirl. Hilbrand transformeerde in een giebelende fangirl en dronk net als hoofdrolspeelster Nicole Kidman een glaasje melk in de vorm van onnavolgbare participerende journalistiek. Ook dat mag allemaal, maar doe dat lekker in een cultuurprogramma met gelijkgestemden op een achteraf-tijdslot.

Geen ideologie, maar nieuwgierigheid

Hopelijk grijpt de NPO in en herstelt het de journalistieke rechtsorde, waarbij niet de ideologie van de omroep, privé-ongenoegens van presentatoren, maar journalistieke kunde en nieuwsgierigheid van de makers uitgangspunten zijn. In nieuwe vergezichten staat dat er omroepen zullen sneuvelen en de slag om geld en zendtijd nog heftiger worden. Tijd dat de panelen niet alleen verschuiven maar ook naar buiten worden gereden, want het blijft absurd dat in het huidige tijdsgewricht een omroep aan links hobbyisme kan blijven doen.

Mark Koster is auteur van de biografie over Christian van Thillo en de familie De Mol.

Wynia’s Week verschijnt drie keer per week, 156 keer per jaar met even onafhankelijke als broodnodige artikelen en columns, video’s en podcasts. U maakt dat samen met de andere donateurs mogelijk. Doet u weer mee, ook in 2025? Hartelijk dank!