Menno Tamminga: Klaas Knot verlaat straks De Nederlandsche Bank. Zijn opvolger is een vrouw en haar naam is…

In het bedrijfsleven nemen topmanagers graag afscheid met een winstrecord. Of met een prestigieuze overname.

Zo niet Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank. Hij gaat weg met een (waarschijnlijk) miljardenverlies en een peperdure verbouwing. Maar de pr werkt goed. De media keken onlangs hun ogen uit in de vernieuwbouw aan het Frederiksplein in Amsterdam en schreven lovende artikelen. Onlangs was Buitenhof in het kraaiennest te gast voor een tv-uitzending. Knot was gastheer en geïnterviewde.

De tweede benoemingstermijn van zeven jaar van Knot loopt in juni af. De zoektocht van de commissarissen van DNB naar een opvolger is in volle gang. Wie wordt onze nieuwe man of vrouw die in Frankfurt bij de Europese Centrale Bank meepraat over de rente?

Een Nederlander of een buitenlander?

Want veel meer dan dat en pr voor De Nederlandsche Bank heeft een president eigenlijk niet te doen. Praktische zaken, zoals toezicht op het betalingsverkeer, banken, verzekeraars en pensioenfondsen, doen de directieleden. Als het echt spannend wordt (bankdebacle, nieuw pensioenstelsel) moet de president natuurlijk paraat zijn. Ook in de politieke lobby.

De commissarissen dragen een kandidaat voor, maar het kabinet beslist. De spil is minister Eelco Heinen van Financiën (VVD). Laten we ons verplaatsen in de keuze van commissarissen, die wéten dat niet zij, maar Heinen en het kabinet het laatste woord hebben.

De eerste vraag is: een Nederlander of een buitenlander? Dat laatste is ongebruikelijk, maar komt voor. De Britse centrale bank is jarenlang geleid door een Canadees. Maar DNB? Een arbeidsmigrant zie ik het kabinet-Schoof niet benoemen.

Wat staat er verder in de profielschets? Grondige kennis van de (financiële) economie. Vaardigheid om als schoolmeester de ECB-rentepolitiek uit te leggen die steevast in het nadeel van Nederland uitpakt. De eerdere ultralage rentepolitiek dwong bevriezing van Nederlandse pensioenen af. Nu doet de renteverlaging niks tegen de hardnekkige inflatie.

Verder: liever geen politiek profiel. De tijd dat oud-ministers van Financiën (ARP’er Jelle Zijlstra, PvdA’er Wim Duisenberg) doorschoven naar deze post is voorbij. En ik tip een vrouw. Waarom? Dat leest u verderop.

Welke namen komen op de kandidatenlijst?

Klimaatprediker

De eerste is die van Frank Elderson. Hij zat tot 2020 in de DNB-directie, nu in de ECB-top. Hij praat graag over de klimaatrisico’s. Zijn stelligheid over zijn eigen opvattingen wekte wrevel bij een deel van de ECB-staf. Zij vatten het op als: wie mij niet volgt, kan een functie elders zoeken.

In een recent interview in Het Financieele Dagblad beloofde Elderson zijn woorden ‘nog zorgvuldiger te kiezen’. Hij zei ook dat het niet zijn rol is om tegen banken te zeggen wat ze wel of niet moeten financieren. Maar een paar zinnen daarvóór pleitte hij juist voor het helpen van klanten bij vergroenen en het financieren van de transitie naar net zero. Kortom: Elderson zegt wél wat banken moeten doen. Of het huidige kabinet een ‘klimaatprediker’ aan de top van DNB wil hebben? Nee. Zelf zei Elderson in het FD dat hij tot 2028 bij de ECB blijft.

Sprekend over klimaatpolitiek… Wie de website van DNB bezoekt, ziet rechtsboven meteen het thema ‘energietransitie versnellen’. Is dit het prioriteitenlijstje van de centrale bank? Je zou toch iets anders verwachten. Inflatie staat bijvoorbeeld op plaats zeven. Maar juist dát, prijsstabiliteit, is de kerntaak van De Nederlandsche Bank.

Waarom geef ik vrouwen meer kans? De Nederlandsche Bank is een staatsdeelneming. Alle aandelen zijn in handen van het ministerie van Financiën. Als je kijkt naar de recente benoemingen bij staatsdeelnemingen dan zie je vrouwen. Marguerite Bérard bij ABN Amro, Trudy Onland bij energienetbeheerder Stedin, Willemien Terpstra bij Gasunie, Petra de Ruiter bij Holland Casino en, wat langer terug, Marjan Rintel bij KLM.

Dat betekent kansen voor vrouwen van búiten DNB. De eerste die in beeld komt: Laura van Geest, nu bestuursvoorzitter van de financiële waakhond Autoriteit Financiële Markten (AFM). Ze was beleidseconoom als directeur van het Centraal Planbureau. En werkte lang op het ministerie van Financiën. Dat is een springplank naar het DNB-presidentschap. ‘Wij van Financiën’ is een hecht gezelschap. Knot werkte daar en diens voorganger Nout Wellink ook. Van Geest is wat ouder dan de rest. Geschikte compromisbenoeming.

Commerciële economen

Wat te denken van ‘commerciële’ hoofdeconomen. Barbara Baarsma bij accountants- en adviesfirma PwC Nederland, Sandra Phlippen bij ABN Amro en Marieke Blom bij ING. Baarsma brengt ervaring mee als lokale Rabobankdirecteur. Ze hebben alle drie een uitgesproken profiel over het te volgen economisch beleid. Phlippen heeft dat ook op het gebied van klimaatpolitiek. Mijn taxatie: kleine kans.

Dan blijven twee interne kandidaten over. Olaf Sleijpen, die extern optreedt als de macro-econoom in de DNB-directie. Heeft ervaring bij ECB. De ander is Gita Salden. Heeft ook bij het ministerie van Financiën gewerkt. Salden heeft geen hoog publiek profiel, maar wel bankervaring (BNG), dat zijn twee voordelen. Sleijpen is, bij een benoeming, 55 jaar en kan twee termijnen van zeven jaar mee. Salden is 57 als ze als president zou beginnen, bijna net zo oud als Knot bij zijn vertrek. Maar hé, leeftijd mag geen rol spelen in onze vergrijzende samenleving, toch?

Ik zet mijn geld op haar.

Menno Tamminga is economisch columnist van Wynia’s Week. Eerder was hij redacteur en columnist van Het Financieele Dagblad en van NRC Handelsblad.  

Wynia’s Week verschijnt drie keer per week, 156 keer per jaar, met even onafhankelijke als broodnodige artikelen en columns, video’s en podcasts. U maakt dat samen met de andere donateurs mogelijk. Doet u mee, ook in 2025? Kijk HIER. Hartelijk dank!