Veel politiek, weinig wetenschap en geen resultaten: op de VN-klimaattop in Dubai zullen weer eindeloos noodklokken worden geluid
De Verenigde Naties komen in de huidige energietransitie helaas niet veel verder meer dan retoriek over ‘global boiling’ en alarmistische waarschuwingen over drie graden opwarming. Dat belooft weinig goeds voor de komende klimaattop COP28 in Dubai. Ik begrijp heel goed dat drie graden opwarming een grote invloed op mens en natuur kan hebben. Ik begrijp ook heel goed dat de VN hier actief in wil zijn. Ik begrijp echter niet dat de VN dat al meer dan twintig jaar via de platgetreden paden van 28 klimaattoppen en steeds luidere noodklokken doet.
VN-baas António Guterres erkent met global boiling en drie graden opwarming in feite het falen van de huidige wereldwijde energietransitie. Eerder deze maand beschreef ik al dat energieverbruik en CO2-uitstoot per wereldburger sinds 2001 met zo’n dertien procent zijn toegenomen in plaats van afgenomen. De VN weet dit ook, en ik zou daarom concrete voorstellen voor een andere aanpak verwachten. In plaats daarvan blijft het IPCC jaarlijks met tienduizenden mensen bijeen komen, via lang bestaande procedures vuistdikke rapporten schrijven over groeiende achterstanden, en hameren op meer zon, wind en waterstof.
Tegelijkertijd wordt de vanuit Amerika overgewaaide Black Friday in ons land al gretig verlengd tot een hele week. Megakortingen nu betekenen dat we in andere tijden van het jaar veel teveel betalen, en bovenal dat er veel teveel wordt geproduceerd. Elk nieuw gemaakt product vergt grondstoffen, energie en transport. Waarom vestigt de VN daar niet meer de aandacht op, zoals De Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur nu terecht doet? De voortdurend groeiende consumptie is een grote aanjager van mondiaal energieverbruik en CO2-uitstoot.
Groeiende consumptie en internetverkeer jagen CO2-uitstoot omhoog
Dat geldt evenzeer voor het voortdurend groeiende data- en internetverkeer. De wereldwijde ICT is de snelst groeiende sectorale energieverbruiker, en sinds 2014 al groter dan de wereldwijde luchtvaart. We lopen daar in ons eigen land ook nadrukkelijk tegenaan. Datacenters in de kop van Noord-Holland eisen alle windenergie op, en de Raad van State stak in september een stokje voor een nieuw datacenter in Zeewolde. Ik zou graag zien dat de VN ons hierover gedegen voorlicht en bewustmaakt.
Guterres zegt dat het nog niet te laat is. Ik ben dat met hem eens. Het is niet te laat om het alarmisme en angst aanjagen los te laten, en veel objectiever naar de huidige energietransitie te kijken. Het is ook niet te laat om de breed bekritiseerde en onwetenschappelijk genoemde werkwijzes van het IPCC grondig te hervormen. De Amerikaanse Nobelprijswinnaar in de natuurkunde John Clauser, afgelopen zomer nog verguisd vanwege zijn kritiek op het IPCC, staat zeker niet alleen. De VN en het IPCC zouden er in het belang van de wetenschap en de natuur goed aan doen om dergelijke kritiek te verwelkomen en te benutten.
Daarmee kan wetenschap in een energietransitie meer de boventoon gaan voeren ten opzichte van politiek. Dan kunnen we ineffectieve maatregelen zoals biomassa, waterstof, warmtepompen en elektrische auto’s afremmen of stoppen. Dan kunnen we veel effectievere maatregelen zoals ultrazuinige brandstofauto’s, woningisolatie en andere vormen van energiebesparing gaan inzetten. Dat levert sneller meer resultaat op, voor minder geld, milieuschade en energiearmoede binnen en buiten Nederland. Dat strookt ook veel beter met de zeventien Sustainable Development Goals van de VN.
Feiten en wetenschap boven politiek
In mijn boek Kies Wijzer Klimaat laat ik de objectieve feiten en de natuurwetenschap de boventoon voeren ten opzichte van de politiek. Politiek is belangrijk en nodig, maar behoort de wetenschap te dienen en te volgen in plaats van te sturen. We moeten af van een toenemende trend dat kritische wetenschappers hoon, tegenwerking en zelfs ontslag riskeren om wat ze over klimaat en energie publiceren. Mens, natuur, wetenschap en economie zijn dan beter af dan met de huidige klimaatwerkwijzes en -resultaten.
De spectaculaire verkiezingsuitslag laat in elk geval zien dat de politieke hoofdlijnen van de afgelopen jaren massaal zijn afgewezen. Energie- en klimaatbeleid is zo’n politieke hoofdlijn. Windmolens nabij woonwijken en op vissersgronden, ontoereikende warmtepompen, te dure stadsverwarming en vervuilende biomassacentrales hebben daar ongetwijfeld een rol in gespeeld. Het is aan een nieuw parlement en kabinet om dit signaal van vele miljoenen geëngageerde burgers bloedserieus te nemen, en de feiten en de natuurwetenschap weer belangrijk te maken.
Maarten van Andel is chemicus en publiceerde in november 2023 zijn nieuwe boek ‘Kies Wijzer Klimaat’. Praktische gids voor consument en kiezer.’ Dit verhelderende boek verscheen bij Uitgeverij Blauwburgwal en kost €17,50. Het boek is overal verkrijgbaar, ook in de winkel van Wynia’s Week .
