Raakt de VVD voor het eerst sinds 2010 het Torentje kwijt?

De VVD loopt het risico voor het eerst sinds 2010 niet de grootste partij te worden en niet de premier te leveren. Wat moet VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz doen om het tij te keren? Ze probeert dat vooral door de schaduw van Mark Rutte van zich af te schudden en door daadkracht uit te stralen, constateren PIM VAN GALEN en SYP WYNIA in de nieuwe video annex podcast van Wynia’s Week TV #WWTV.

Het is eerder vastgesteld: de VVD van Dilan is niet veel anders dan de VVD van Mark, hoezeer de nieuwe lijsttrekker ook doet of het anders is. Dat laatste is begrijpelijk, want de Rutte-moeheid wordt breed gevoeld.

Mark hielp Dilan

Rutte speelde zelf al in op het scheppen van tactische afstand met Yesilgöz door op de dag dat hij zijn afscheid aankondigde haar een steuntje in de rug te geven met de ogenschijnlijk terloopse opmerking dat zij niet alleen het beoogde migratiepakket binnen het kabinet had geleid, maar bovenal dat zij ‘iets rechtser in de VVD staat dan ikzelf’. Kennelijk wilde Rutte zijn favoriete opvolger zo een lanceerplatformpje geven.

Een volgende ronde in dat zelfde proces deed zich eind oktober voor, toen ongeveer op hetzelfde moment Mark Rutte op de lokale radio in Den Haag erkende dat hij te lang was aangebleven en Dilan Yesilgöz hetzelfde zei in het Algemeen Dagblad.

Rutte naar de Navo?

Rutte zei ook dat hij – totaal anders dan wat hij tot dan toe had beweerd – wel degelijk interesse had voor een internationale functie, in het bijzonder die van secretaris-generaal van de Navo. Als reden voor zijn draai gaf Rutte onder meer ‘Oekraïne’ op – merkwaardig, want de recente oorlog daar is al anderhalf jaar gaande. De demissionaire premier redeneert ook nu nog Ruttiaans zoals alleen hij dat kan.

Of Rutte volgend jaar sg-Navo wordt staat uiteraard nog niet vast, maar zijn kansen zijn niet slecht, al was het maar omdat hij graag vrienden maakt, ook binnen de Navo, en dan in het bijzonder in Washington. Of dat altijd in het belang van Nederland is, valt te bezien, zegt Syp Wynia in de video/podcast.

De Amerikanen willen dat ASML in Veldhoven zo weinig mogelijk chipsmachines aan China levert en houden daarbij het eigen Amerikaanse bedrijfsbelang nauwlettend in de gaten. Dat was ook het belangrijkste onderwerp toen Rutte in januari van dit jaar op bezoek was in het Witte Huis in Washington. Het is aannemelijk dat bij die gelegenheid Rutte’s kansen bij de Navo ook al een rol speelden. Of dat in het voordeel van ASML was is twijfelachtig. Lees daarover ook Menno Tamminga in deze aflevering van Wynia’s Week.

Mark Rutte werd premier nadat hij in 2010 Job Cohen van de PvdA nipt versloeg bij de Tweede Kamerverkiezingen. De VVD behaalde toen 31 zetels. In 2012 groeide dat aantal – toen in een tweestrijd van Rutte met de PvdA’er Diederik Samsom – naar het recordaantal van 41. Op de keper beschouwd is de aanhang van de VVD (ook) bij de Kamerverkiezingen sindsdien alleen maar kleiner geworden.

In 2017 zakte de VVD in de Tweede Kamer naar 33 zetels en in 2021 werden het er weliswaar nog 34, maar dat waren er al veel minder dan Rutte in de voorgaande maanden als Corona-premier virtueel had. En nu behoort de VVD in de peilingen wel bij de 3 grootste, maar zelden met meer dan 30 zetels. Met name Pieter Omtzigt van de NSC – en van ‘functie elders’ – staat er een paar weken voor de verkiezingen beter voor – ook als premierskandidaat.

Behalve door afstand te scheppen tot Rutte probeert Dilan Yesilgöz stemmen te winnen door daadkracht uit te stralen, want dat doet het blijkens intern onderzoek (‘focusgroepen’) traditioneel goed bij VVD-stemmers. En koersen op kiezersonderzoek, dat was in de Rutte-jaren althans in verkiezingstijd ook al heel toonzettend bij de VVD, aldus Syp Wynia.

Wynia’s Week is er twee keer per week, met onafhankelijke, broodnodige kritische journalistiek: artikelen, columns, video’s en podcasts. De lezer, kijkers en luisteraars maken dat mogelijk. Doet u mee? Hartelijk dank!

Van Syp Wynia verscheen eerder dit jaar zijn nieuwe boek ‘Actieve herinneringen’. Het boek is overal te koop, zoals ook in de winkel van Wynia’s Week.