Feiten verdraaien en meeliften met valse sentimenten: Frans Timmermans valt als lijsttrekker grandioos door de mand 

GroenLinks/PvdA-lijsttrekker Frans Timmermans liep tijdens het eerste verkiezingsdebat, onder auspiciën van College Tour, een paar flinke deuken op. Het bleek dat als de partijopvattingen niet stroken met zijn eigen opvattingen, hij simpelweg ontkent die eigen opvattingen ooit te hebben gehad. 

En anders ging Timmermans wel op de loop met de feiten. Dat bleek uit zijn opmerkingen over kernenergie. Timmermans zei geen studies te kennen die de hogere efficiëntie van kerncentrales boven zon- en windenergie aantonen. Die studies zijn er wel, reageerde VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz.  

Timmermans nam een loopje met de waarheid  

Ook zou volgens Timmermans geen enkel bedrijf in nieuwe Nederlandse kerncentrales willen investeren. Ook dat werd door andere debaters (Pieter Omtzigt, Yeşilgöz) ontkend. En inderdaad: afgelopen zomer meldde klimaatminister Rob Jetten (D66) aan de Tweede Kamer dat het kabinet praat met drie ‘potentiële en geïnteresseerde leveranciers’ over de bouw van nieuwe kerncentrales: het Amerikaanse bedrijf Westinghouse, het Franse staatsbedrijf EDF en KNHP uit Zuid-Korea. 

Het lijkt me daarnaast vrij onwaarschijnlijk dat zon- en windenergie economisch gezien tegen kernenergie op kan. Maar neem deze bewering gerust met een korrel zout, want ik heb nooit een diepgaande studie naar dit onderwerp gedaan.  

Het blijkt wel moeilijk te zijn om een objectief commentaar te vinden op de beweringen van Timmermans. Rechts is voor kernenergie en heeft daar argumenten bij en links is tegen en heeft daar ook argumenten bij. Een middenweg lijkt hier helemaal niet te bestaan. Ik denk dat Timmermans zich niet van zijn potentiële kiezers wilde vervreemden en daarom maar de waarheid wat verdraaide.  

Dat het Timmermans vooral gaat om electoraal gewin, bleek ook uit zijn opstelling inzake de terreuraanval van Hamas op 7 oktober. Tweede Kamerlid Chris Stoffer (SGP) diende daarover een motie in:   

‘Overwegende dat Israël voluit steun verdient in het uitoefenen van zijn recht op zelfverdediging, zeker waar het gaat om het ontmantelen van Hamas en diens commandostructuur en het terughalen van Israëlische gegijzelden; overwegende dat het humanitair oorlogsrecht en beginselen als proportionaliteit en effectiviteit van groot belang zijn, maar dat naleving daarvan zeer bemoeilijkt wordt door het asymmetrische karakter van deze oorlog, inclusief het doelbewuste gebruik door Hamas van civiele objecten; verzoekt de regering in EU- en VN-verband haar steun uit te spreken voor het Israëlische recht op zelfverdediging, en daarbij oog te houden voor de genoemde asymmetrie en complexiteit, met inachtneming van het internationaal recht.’ 

De aanval van Hamas paste naadloos in een al bijna honderd jaar oud patroon van terreurdaden door Palestijnse Arabieren. Vooral de slachtpartij in Hebron in 1929, waarbij een Arabier er niet voor terugdeinsde het hoofd van een joods kind met een zwaard af te hakken, doet denken aan de praktijken van Hamas. 

Demonstranten roepen om de vernietiging van de staat Israël  

De joden sloegen bijna altijd terug. Maar voor de staat Israël is er dan wel steeds een dilemma. Natuurlijk zijn het humanitair oorlogsrecht en de proportionaliteit bij zelfverdediging belangrijk. Maar Hamas doet geen enkele poging zijn eigen bevolking te beschermen. De motie formuleert dit als ‘het doelbewuste gebruik door Hamas van civiele objecten’. Hamas heeft er namelijk alle belang bij dat in Gaza veel burgers omkomen. 

Hamas deinst er niet voor terug de schuld voor burgerslachtoffers bij Israël te leggen, zoals onlangs bij een ‘luchtaanval’ op een ziekenhuis in Gaza. In werkelijkheid was er waarschijnlijk sprake van een afgedwaalde raket van eigen makelij. Hoe meer burgers in Gaza omkomen door gebrek aan bescherming, zo weet Hamas, hoe groter de wereldwijde verontwaardiging over het optreden van Israël.  

Dat gebeurt nu ook weer en natuurlijk ook in Nederland. Tijdens demonstraties scanderen sympathisanten van de Palestijnse zaak de leus ‘From the River to the sea, Palestine will be free’, waarmee wordt gedoeld op de vernietiging van de staat Israël.  

Timmermans krabbelde direct terug  

Enfin, iedereen die enige kennis heeft van de geschiedenis van het conflict in Palestina – van de Balfour-verklaring (1917) tot Hamas, zogezegd – zal de motie van Stoffer van harte ondersteunen. Dat deed dus ook de voltallige Tweede Kamerfractie van GL/PvdA. Toen begon echter het gemor in de partij, waar zich kennelijk veel Palestina-sympathisanten bevinden.  

En ja, als er veel leden zijn die eigenlijk op de hand van de Palestijnen zijn, dan zal dat ook wel gelden voor de potentiële kiezers van GL/PvdA. Dus begon Timmermans terug te krabbelen en verscheen er een verklaring van GL/PvdA dat ze het toch eigenlijk niet met de motie Stoffer eens waren. 

Inmiddels is Timmermans zover gedraaid dat hij helemaal geen zelfverdediging van Israël meer wil. Hij wil een staakt-het-vuren, zoals hij in het verkiezingsdebat zei. Caroline van der Plas (BBB) wees er terstond op dat je dan met Hamas moet onderhandelen. Met terroristen dus die de ogen van Israëlische kinderen uitsteken.   

Dat bleek ook Timmermans geen goed idee te vinden. Met wie er dan over een staakt-het-vuren moet worden onderhandeld, maakte hij verder niet duidelijk. Hij noemde Fatah, maar die is geen partij in het conflict met Hamas. Hamas heeft Fatah zestien jaar geleden uit Gaza verdreven. 

Ook de Tunesië-deal kwam in het debat aan de orde. De Europese Commissie sloot deze overeenkomst met de Tunesische president Kais Saied. Ook premier Mark Rutte was daarbij aanwezig. Kort gezegd was de afspraak dat Tunesië – in ruil voor financiële steun van de EU – asielzoekers op de weg naar Europa zou tegenhouden.  

Een slechte deal, liet Timmermans tijdens het debat weten. Maar hij was toch eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie en dus medeverantwoordelijk voor deze deal, merkte Yeşilgöz fijntjes op. Ja, zei Timmermans vervolgens, maar we hebben de voorzitter van de Commissie, Ursula von der Leyen, teruggefloten. Maar de Europese Commissie stemt met meerderheid van stemmen, reageerde Omtzigt. Ja, antwoordde Timmermans, maar het was een soloactie van Von der Leyen en we hebben achter gesloten deuren gezegd wat we ervan vonden. 

Twan Huys bespaarde Timmermans nog meer gezichtsverlies  

Daar kwam verder geen reactie meer op, want debatleider Twan Huys gunde Timmermans een aftocht zonder al te veel gezichtsverlies. Uiteraard was Timmermans medeverantwoordelijk voor de Tunesië-deal. Als hij er niet mee kon leven, zoals hij nu suggereerde, had hij direct af moeten treden. Maar hij is tot 22 augustus eurocommissaris gebleven, terwijl de deal in juli 2023 werd gesloten en – naar we mogen aannemen – eerder al werd voorbereid.  

Zijn gedrag als eurocommissaris strookte niet met de stemming bij zijn achterban, en dus ook niet bij zijn electoraat. Timmermans, in zijn nieuwe rol als lijsttrekker van GL/PvdA, ontkende dus eenvoudigweg dat gedrag. Zoals hij ook zijn standpunt over Israël inruilde voor het partijstandpunt. Bij het onderwerp kernenergie ging hij gewoon met de feiten op de loop.  

Op de golven van electoraal gewin zakt Timmermans telkens weer door een morele vloer. Dat de kiezer het maar weet.  

Harrie Verbon was hoogleraar openbare financiën aan de Universiteit van Tilburg. Zie hier zijn blog. 

De donateurs vormen het fundament van Wynia’s Week. U maakt het als donateur mogelijk dat ons online magazine 104 keer per jaar verschijnt. Doneren kan op verschillende manieren, kijk HIER. Alvast hartelijk dank!