Hoeveel graden zet u de kachel lager voor de mensenrechten in Qatar?

Aanvoerders van voetbalelftallen werd opgedragen te fungeren als uithangbord van ‘One Love’, een campagne om racisme en discriminatie tegen te gaan in het voetbal. De aanvoerder van Feyenoord, Orkun Kökçü, weigerde echter de regenboogband te dragen. De door hem geraadpleegde imam zou die keuze hebben ondersteund.

Kökçü stelt dat het dragen van de regenboogband in strijd is met zijn godsdienst, de islam. En dat hij op een andere manier zijn tolerantie naar anderen wilde uiten: door iedereen in zijn waarde te laten zónder die band te hoeven dragen. Hij noemde het wel een ‘moeilijke situatie’.

Sport is vaker het terrein van politiek spel. Na de dood van George Floyd in 2020 en de demonstraties die daarop volgden waren er sporters die zelf het initiatief namen voor een statement. Sport is meer verbonden met politiek dan we misschien zouden willen. 

One Love Campagne 

Kökçü wilde naar eigen zeggen geen ‘uithangbord’ van de lhbtiq-campagne zijn. Het is ook vast een beetje ongemakkelijk voor een Turks-Nederlandse jongen uit een moslimgezin om lhbtiq-rechten te moeten verdedigen. Want ‘One Love’ gaat over ras, identiteit én geaardheid.

Hoewel de voetbalwereld vaak intolerant blijkt naar homoseksuelen, gaat het dus voor voetballers met een islamitische achtergrond een stapje verder. Het mag naar hun idee niet volgens hun theologische wetten én daar wil iemand als Kökçü zich graag aan houden.

Het heeft ook iets opvallends. Terwijl de lhbtiq-gemeenschap zich sterk maakt voor ‘onderdrukte’ moslimminderheden, ziet een moslimjongen het uitdragen van de lhbtiq-waarden als verraad naar zijn eigen religie. Zijn vrije keuze, natuurlijk.

Tegelijkertijd deed het me denken aan een situatie die even ongemakkelijk is: het GroenLinkse Kamerlidschap van Kautar Bouchallikht dat zo nu en dan tot essentiële vragen leidt, maar die door Bouchallikhts antwoorden in vaagheid blijven hangen. Kökçü komt er in ieder geval voor uit. Je kan er van alles van vinden, maar hij draait er tenminste niet omheen.

Formule 1 op de knieën

Kökçü had er niet om gevraagd, maar er zijn ook sporters die zelf graag het voortouw nemen. Na de dood van Floyd kwamen er wereldwijd BLM-protesten. De coureur Lewis Hamilton voelde zich zo aangesproken door de boodschap van Black Lives Matter dat hij in 2020 zijn Formule 1 collega’s beschuldigde van racisme en lafheid als zij zich niet luid en duidelijk zouden uitspreken tegen racisme.

Toch een delegatie naar Qatar

Dan het aanstaande WK Voetbal in Qatar. Volgens een onderzoek van EenVandaag vindt meer dan de helft van de Nederlanders (53%) inmiddels dat Oranje beter kan afzien van deelname aan het toernooi. Het kabinet heeft echter juist besloten een Nederlandse regeringsdelegatie te sturen naar Qatar – en dat tegen de wens van een Kamermeerderheid in.

Ongeveer een jaar geleden werd een motie van de SP aangenomen waarin het kabinet werd verzocht vooral niet te gaan. Terecht, zou je denken. Terwijl we hier niet uitgepraat raken over ons slavernijverleden, vieren we een feestje in een land waar slavernij niet in alle opzichten verleden is.

De keerzijde

Voetballers ‘van kleur’ worden regelmatig op racistische wijze bejegend. Denk bijvoorbeeld aan apengeluiden die we horen vanaf de tribunes. De reactie van de autocoureur Hamilton op BLM was wellicht hysterisch, maar de voetbalsport geeft wel degelijk aanleiding om het te hebben over racisme.

Het ongenoegen over Qatar dat een streng islamitisch vrouwonvriendelijk land is dat stadions liet bouwen over de rug van mogelijk duizenden dode arbeidsmigranten is terecht. Het vooruitzicht dat onze koning daar mogelijk zal opduiken is niet bepaald aantrekkelijk.

Maar er is ook een keerzijde. Toen die motie van de SP werd aangenomen zaten we niet met één been in de Russische oorlog tegen Oekraïne. Die oorlog maakt ons afhankelijk van een land als Qatar. Daarom nu de vraag aan al die mensen die Nederland niet willen laten spelen in Qatar, laat staan dat Willem-Alexander daar opduikt: hoeveel extra kou wilt u trotseren voor de mensenrechten in Qatar?

Sujet Shams is schrijfster en publiciste. Ze publiceert regelmatig in Wynia’s Week over wat haar bezighoudt.

Wynia’s Week is er 104 keer per jaar. Doet u mee om dat mogelijk te maken? Hartelijk dank!