Sigrid Kaag, veelgevraagd bij de club van Schwab

De Nederlandse staat, Nederlandse bewindslieden en Nederlandse bedrijven onderhouden intensieve banden met het World Economic Forum (WEF). Volgens het kabinet-Rutte is dat WEF niet meer dan een praatclub. Maar zo is het niet. Er zijn allerlei schimmige verbanden tussen de Nederlandse overheid en het WEF.

In een vorig artikel schetste Wouter Roorda die vrijwel oncontroleerbare verwevenheden tussen Nederland en het WEF. Nu: wat is het WEF eigenlijk? Wat doet D66-leider Sigrid Kaag, vicepremier en minister van Financiën daar? En mag een minister dat eigenlijk wel, bestuursfuncties hebben in een particuliere lobbyclub?

Een multinationaal netwerk

Het WEF mag volgens het kabinet niet meer dan een praatclub zijn, maar de feiten laten zien dat het WEF een wereldwijd vertakte particuliere organisatie is, met meer dan 600 medewerkers, omgerekend ruim 300 miljoen euro aan inkomsten per jaar en een eigen vermogen van ruim 375 miljoen euro. Daarnaast heeft het WEF een uitgebreid netwerk tot in de hoogste kringen van het bedrijfsleven, de overheid, NGO’s en de wetenschap, dat men gemakkelijk weet te mobiliseren om de wereld ‘more resilient, inclusive, sustainable and equitable’ te maken.

Bedrijven betalen voor een lidmaatschap zo’n 20.000 euro per jaar. Ook kunnen zij ‘partner’ (waarvan er 720 zijn) of ‘strategisch partner’ (waarvan er 120 zijn) worden. Dan betalen ze veel meer, maar hebben ook profijt van de WEF-projecten waarin zij kunnen participeren. De meeste grote beursgenoteerde Nederlandse multinationals vinden we terug als partner.

Wie erin slaagt om de presidenten van de VS, China en Rusland te laten opdraven op de jaarlijkse bijeenkomsten in het Zwitserse Davos moet over een enorm netwerk beschikken. Dat blijkt ook uit de samenstelling van de ‘Board of Trustees’. Hierin zit één Nederlander: voormalig DSM-topman en huidig commissaris bij Philips en Unilever Feike Sijbesma. Sijbesma maakt zich in verschillende andere functies bij onder meer de Wereldbank en de VN druk over klimaatverandering.

Voor het WEF is Corona een kans

Het boek Covid 19 The Great Reset verscheen in 2020 toen ook het WEF aan dit thema was gewijd. Het stelt dat corona ‘offers an opportunity to reset and reshape the world’. Dit kan door het promoten van drie (progressieve) thema’s: Meer duurzaamheid, minder sociale ongelijkheid en het inzetten van technologie en innovatie voor het realiseren van de VN duurzame ontwikkelingsdoelen. Geleid door een geloof in een hoog maakbaarheidsgehalte heeft men het bij het WEF graag over ‘designing the future’.

Voor het realiseren van The Great Reset is een ‘nieuwe economische en politieke orde’ nodig. Alleen een wereldregering kan problemen op wereldschaal aanpakken, zo is de gedachte. Een crisis als covid biedt ‘a rare but narrow window of opportunity’.

In dit biotoop zijn de duurzame ontwikkelingsdoelen ontstaan, die voor het WEF fungeren als moreel kompas. Deze 17 in VN-verband overeengekomen globale doelstellingen weerspiegelen het gedachtegoed dat leeft in kosmopolische, progressieve kringen. De doelen zijn per land uitgewerkt in 169 ‘targets’ en 255 indicatoren.

Onze ‘streefdoelen’ komen van elders

Dit maakt dat ook Nederland een eigen bindende set met doelstellingen kent, die sterk is beïnvloed door NGO’s. De uitbreiding van betaald ouderschapsverlof en de gratis kinderopvang uit het coalitieakkoord stonden bijvoorbeeld al als streefdoelen in de voor Nederland geformuleerde duurzame ontwikkelingsdoelen.

Van de vijf clusters (of ‘centres’) van activiteiten van het WEF weerspiegelen er drie de zorgen van de linksgeoriënteerde wereldburger. De andere twee zetten in op meer wereldwijde samenwerking.

Het Centre for the New Economy and Society initieert activiteiten om de gender pay gap te reduceren en racisme te bestrijden. Dat laatste gebeurt onder andere via het genereren van financiële steun voor Black Lives Matter en het lanceren van het Racial Justice in Business Partnership, met daarbij een prominente rol voor Unilever.

Het Centre for Nature and Climate focust op het tegengaan van klimaatverandering. Ook bedacht men hier Uplink. Dit is een crowdfunding initiatief dat geld genereert voor activistische organisaties die werken aan de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen op het terrein van klimaat. Het project Recover and Rebuild van Nienke Homan is via Uplink gefinancierd. Zij stopte november 2021 plotseling als GroenLinks-gedeputeerde in de provincie Groningen om zich op de productie van groene waterstof te storten.

79 ceo’s van grote bedrijven schreven namens de Alliance of CEO Climate Leaders een brief die meer actie van de overheid vraagt op klimaatgebied. De ceo’s van Heineken, ING, KPMG, Leaseplan, DSM, Philips en Unilever ondertekenden. Van deze lijst kregen onlangs de ceo’s van DSM, ING en Unilever van Milieudefensie een brief waarin zij zelf gemaand werden meer te doen aan het bestrijden van de ‘klimaatcrisis’.

De grootste accountants schrijven voor

In een project met de naam ‘stakeholder capitalism metrics’ is samen met de vier belangrijkste internationale accounting firma’s (EY, KPMG, PwC en Deloitte) een internationaal vergelijkbare methodiek ontwikkeld die bedrijven, overheden en NGO’s kunnen gebruiken voor hun ESG (environmental, social and governance) rapportages. ESG is feitelijk een doorvertaling van de duurzame ontwikkelingsdoelen naar bedrijfsniveau. Overlegd wordt met overheden over invoering.

Het Centre for Global and Regional Cooperation faciliteert onder andere een CEO Action Group for the European Green Deal die het gelijknamige initiatief van eurocommissaris Frans Timmermans (PvdA) ondersteunt. Dick Benschop (Schiphol, voorheen PvdA-staatssecretaris), Wiebe Draijer (Rabo), Hanneke Faber (Unilever), Coen van Oostrom (OVG Real Estate) en ook Feike Sijbesma maken hier deel van uit.

Kaag is populair bij het WEF

Uit door FvD boven water gehaalde correspondentie blijkt dat D66-leider, vice-premier en minister van Financiën Sigrid Kaag fungeert als covoorzitter van de Global Action Group en lid is van de Regional Action Group for the Middle East and North Africa. Deze laatste functie vloeide voort uit haar lidmaatschap van de Middle East and North Africa Stewardship Board.

De twee naar aanleiding van de coronaepidemie gevormde groepen gingen van start in juni 2020 om de wereldwijde en regionale samenwerking op drie terreinen te verbeteren: geo-economics, frontier technologies en vrede en veiligheid. Zij formuleerden zeven principes om wereldwijde samenwerking te versterken. Eén hiervan is het bevorderen van gender equality, naast duurzaamheid en meer gelijkheid. Ook Jeroen Dijsselbloem (PvdA, voorheen minister van Financiën) en Ivo Daalder (geboren Nederlander, nu Amerikaanse Democraat en diplomaat) deden mee.

Kan dat: een minister met functies in een particuliere lobbyclub?

Sigrid Kaag is veelgevraagd bij het World Economic Forum. Zo participeerde zij ook in diverse andere WEF-groepen in de afgelopen jaren, zoals de Trade Multistakeholder Conversation, de High-Level Group Humanitarian and Resilience Investing Initiative, de Global Technology Governance Summit 2020 en de Sustainable Development Impact Summit 2020.

Waarom daar in de Nederlandse politiek nooit discussie over is, is verbazingwekkend. Ministers moeten bij hun aantreden immers alle functies die niet voortvloeien uit hun ministerschap opgeven. Waarom zou dat niet gelden voor het vervullen van (leidinggevende) functies in de particuliere organisatie van Klaus Schwab? Het is een raadsel.

Jonge wereldleiders, opgeleid bij het WEF

Al dertig jaar organiseert het WEF klasjes voor ‘Young Global Leaders’. Dit is een ‘dynamic community of exceptional people with the vision, courage and influence to drive positive change in the world’.

Inmiddels hebben ruim 1400 mensen deelgenomen aan de leiderschapsopleiding van het WEF. Op internet circuleren allerlei grote namen, dankzij ‘onthullingen’ van de Duitser Ernst Wolff. Op de website komen we als oud-deelnemers onder meer de Franse president Emmanuel Macron en de huidige premiers Ardern (Nieuw-Zeeland) en De Croo (België) tegen. En verder de Duitse minister Baerbock en Facebook-oprichter Mark Zuckerberg. Nederlands klimaatgezant Jaime de Bourbon de Parme en voormalig Soros-medewerkster Mabel van Oranje zijn de bijkans onvermijdelijke namen uit de koninklijke familie. Verder de kersverse minister van SZW Karien van Gennip (CDA) en voormalig D66-europarlementarier Marietje Schaake.

‘Global Shapers’

De Global Shapers zijn eveneens gelieerd aan het WEF. Iedereen onder de 30 jaar kan lid worden. Er zijn inmiddels 14.000 leden verspreid over 456 ‘hubs’ in 150 landen. Het gaat om een ‘network of young people driving dialogue, action and change’. De Global Shapers zetten zich o.a. in ‘to lead climate action’ en om de verspreiding van misinformatie rond Covid te voorkomen.

In Nederland zijn er ‘hubs’ in Amsterdam (33 leden) en Den Haag (17 leden). De Amsterdamse hub, waarvan onder andere VOLT-politicus Reinier van Lanschot deel uitmaakt, houdt zich bezig met het verwelkomen van asielzoekers, het bestrijden van genderdiscriminatie en het ondersteunen van NGO’s.

En toch: ook een praatclub

Het WEF is naast al deze andere activiteiten ook nog een praatclub. Er zijn 19 platforms met grote bedrijven. In 37 Global Future Councils denken meer dan 1000 daartoe uitgenodigde personen uit de academische wereld, de overheid, internationale organisaties, bedrijfsleven en NGO’s na over hoe ‘to shape a more resilient, inclusive and sustainable future’. Zo participeren Jeanine Hennis (VVD) en Ivo Daalder in die over Geopolitics. Melanie Schultz van Haegen (VVD) denkt mee over een New Agenda for Equity and Social Justice. Birgitta Tazelaar, plv. DG op het Ministerie van BuZa, participeert in New Agenda for Fragility and Resilience. Ook zijn er mensen van DSM en van Nederlandse universiteiten.

Verder zijn er ‘peer communities’, zowel thematisch als naar beroepsgroep. In het ‘network of academic institutions’ werken 140 wetenschappers van vaak gerenommeerde universiteiten samen met de meer dan 400 ‘in-house specialists’ van het WEF en medewerkers van andere organisaties. Zij schrijven samen het Global Competitiveness Report, de Global Gender Gap en Global Risks. Dit zijn de drie voornaamste jaarlijkse publicaties van het WEF. Ook zijn ze verantwoordelijk voor de inhoud van meer dan duizend andere rapporten, de vele websites en meer dan 4000 in-house gemaakte video’s per jaar. Er zijn peer communities speciaal voor chief human resource officers, cfo’s, chief economists, chief risk officers en sinds kort ook voor chief diversity and inclusion officers.

WEF-oprichter Klaus Schwab is een gedreven man met een groot organisatievermogen. Dat heeft gemaakt dat met de talloze projecten, werkgroepen en ‘communities’, en de betrokkenheid daarbij van niet alleen talloze invloedrijke politici maar ook honderden van de grootste multinationale ondernemingen (waaronder Big Tech) en met korte lijntjes naar gelijkgestemde NGO’s, het WEF veel meer is dan een praatclub.

Tegelijkertijd is de coördinatie van activiteiten en de reikwijdte daarvan niet zodanig dat kan worden gesproken van een wereldregering of een club die achter de schermen aan de touwtjes trekt. Veeleer is sprake van een grote groep gelijkgestemden die vanuit een groot maakbaarheidsgeloof de wereld ‘duurzamer en eerlijker’ wil maken. De duurzame ontwikkelingsdoelen, het verdrag van Marrakesh, de klimaattoppen, de ESG-richtlijnen en dergelijke leggen simpelweg de consensus vast die er onder deze mensen heerst. Met weinig begrip voor wie er anders over denkt.

WEF is vrij transparant, maar het kabinet-Rutte niet

Waar het WEF vrij transparant is over wat het doet voor wie de moeite neemt goed te zoeken, geldt dat minder voor de politici en overheden waar het gaat om hun betrokkenheid en intenties. Het vorige kabinet-Rutte zei het WEF te zien als een platform voor de uitwisseling van kennis en ideeën.

RutteDrie heeft ook naarstig geprobeerd het beeld van het platform voor ideeënuitwisseling zoveel mogelijk te bevestigen, door slechts schoorvoetend toe te geven dat er naast allerlei persoonlijke contacten ook daadwerkelijke samenwerkingsprojecten bestaan tussen de Nederlandse overheid en het WEF.

Dat dit tot allerlei – en soms wilde – speculaties leidt, is dan ook de schuld van het kabinet zelf. Het zou helpen als RutteVier alsnog openheid geeft over de banden met het WEF. Hetzelfde geldt voor bedrijven, universiteiten en individuele wetenschappers. En waarom mogen bewindslieden als Sigrid Kaag (leidende) functies hebben in de particuliere lobbyclub van Klaus Schwab? Hoog tijd voor een antwoord.

Wouter Roorda legt vreemde financieringen, parallelle netwerken en schimmige verbanden bloot in Wynia’s Week. Steunt u de onafhankelijke onderzoeksjournalistiek van Wynia’s Week? Doneren kan HIER. Hartelijk dank!