Omikron zou als vaccin niet worden goedgekeurd

De teller van het Johns Hopkins Dashboard staat na twee jaar op een kleine 300 miljoen geregistreerde gevallen van covid-19. Op een wereldbevolking van 7,9 miljard is dat 3,8 procent. Het aantal geregistreerde doden door of met covid-19 is een kleine 5,5 miljoen mensen. Dat is 1,8 procent van de geregistreerde coronabesmettingen. Dit betekent dat 1 op de 50 mensen met corona onder de leden is overleden. Die 5,5 miljoen doden is ook 0,06 procent van de totale wereldbevolking. Ongeveer 1 op de 1650 is dus aan of met covid-19 overleden.

In 10 weken de wereld rond

We zouden hier nu een streep kunnen zetten en zeggen dat bovengenoemde cijfers zo ongeveer de balans van covid-19 tot en met de deltavariant is. Wat daar komende tijd nog aan verandert, is vooral toe te schrijven aan de omikronvariant. Momenteel is er een snelle stijging van het aantal besmettingen. Wereldwijd waren er afgelopen week ruim 13 miljoen geregistreerde besmettingen, een stijging van bijna 80 procent ten opzichte van de week daarvoor. Als we deze trend doortrekken, is binnen 10 weken de hele wereldbevolking besmet. Of het precies zo gaat verlopen, valt niet te zeggen. Het kan sneller maar ook langzamer gaan. Dit is echter wel zo ongeveer de orde van grootte van wat er nu met omikron aan de hand is: in 10 weken zijn 25 keer zoveel besmettingen te verwachten dan de afgelopen 2 jaar bij elkaar.

Te nieuw om al bekend te zijn

Dan maakt het nogal uit wat voor beestje die omikronvariant nu precies is. Tot nog toe lijkt omikron nogal mee te vallen. Dat is natuurlijk goed nieuws. Ik wil de geruststellende geluiden daarover ook niet tegenspreken. Ik wil alleen waarschuwen voor een al te onbesuisd optimisme. We hebben pas anderhalve maand ervaring met omikron. Dat betekent dat het ziekteproces dat omikron met zich meebrengt nog niet doorgrond is.

Onbekend is bijvoorbeeld hoe omikron uitpakt bij ouderen en kwetsbaren. Onbekend is hoe omikron uitpakt tijdens het griepseizoen. Onbekend is hoe omikron uitpakt bij ongevaccineerden. Onbekend is hoe omikron uitpakt op de wat langere termijn.

Iedere virusvariant heeft zo zijn eigen ziekteverloop. Dat is bekend van influenza. Zo kan het gebeuren dat een griep in eerste instantie lijkt mee te vallen, maar in zijn nasleep toch hardnekkig is. Ook slaat niet iedere virusvariant even snel toe. De incubatietijd en de periode van besmettelijkheid zijn telkens verschillend. Verder is het mogelijk dat het ziekteverloop verschillende fases kent. Wellicht zijn verschillende genen van het virus verantwoordelijk voor die verschillende fasen. Van omikron kennen we het ziekteverloop nog allerminst van kop tot staart.

Nieuwe ronde, nieuwe kansen

Het zou best kunnen dat omikron meevalt en dat de hoogoplopende besmettingsgolf met omikron ervoor gaat zorgen dat we voorlopig uit de pandemieproblemen raken. Heel veel mensen worden dan een beetje ziek, maar knappen dan ook weer snel op. Een ziekmakende deltavariant wordt zo vervangen door de mildere omikronvariant. Juist omdat omikron zo besmettelijk is, wordt voorkomen dat een volgende variant daar nog overheen komt. De lat komt zogezegd steeds hoger te liggen.

Of dat dan ook geldt voor het volgende griepseizoen (herfst 2022) begint, waag ik te betwijfelen. Met influenza kent ieder seizoen zijn eigen varianten. Het is dan best mogelijk dat een zeer besmettelijke variant wordt opgevolgd door een veel minder besmettelijke variant in het volgende seizoen.

Omikron als vaccin?

Omikron overkomt ons nu. In feite is er weinig aan te doen dat de meeste mensen besmet raken. Ook al is het ziekteverloop van omikron mild, dan nog zal de druk op de gezondheidszorg groot zijn. Dit omdat zoveel mensen tegelijkertijd besmet raken. Dat is echter meer een logistiek probleem. Als de ziekte inderdaad mild uitpakt, dan beschermt omikron hoe dan ook tegen het ziekmakender delta. Omikron functioneert zo bezien als een natuurlijk vaccin.

Maar als omikron daadwerkelijk een vaccin was om ons te beschermen tegen de deltavariant, dan zou het waarschijnlijk nooit door het EMA worden goedgekeurd. Niet alleen omdat omikron daarvoor niet effectief genoeg is: te veel mensen worden ziek van omikron. Maar ook omdat de effecten van omikron nog onvoldoende in kaart zijn gebracht: omikron is nog onvoldoende onderzocht. Omikron is zogezegd een wereldwijd experiment dat wordt uitgevoerd omdat het toch niet te voorkomen valt.

Paul Hekkens is de auteur van ‘Stille Lente’, zijn persoonlijke verslag van de maanden dat Corona het land binnenkwam. Deze paperback kost 10 euro en is HIER te bestellen.