Het ‘nieuwe élan’ straalt nog niet af op de VVD

Het vierde kabinet-Rutte dat binnenkort op het paleisbordes staat moet volgens VVD-leider Mark Rutte ‘nieuw élan’ brengen. Sigrid Kaag van D66 beloofde al voor de verkiezingen van vorig jaar ‘nieuw leiderschap’. Onlangs stelde ze daarbij dat het nieuwe kabinet ‘progressief’ dan wel ‘sociaal’ zou worden.

Het regeerakkoord wees al in de richting van een kabinet dat meer Kaag dan Rutte zou zijn. Nu ook de portefeuilleverdeling vast staat en duidelijk is wie er op de bordesfoto komen, wordt dat beeld bevestigd.

De morele pretentie van Kaag

Rutte is dan wel de premier, maar Kaag gaat als minister van Financiën over het geld en is vicepremier. Daar blijft het volgens haar zelf niet bij: ‘Mijn verantwoordelijkheid reikt ook verder als beoogd vicepremier. Dan denk ik met name aan het tegengaan van polarisatie in politiek en in de samenleving’. Of Sigrid Kaag wel de aangewezen politicus is om ‘polarisatie’ tegen te gaan is twijfelachtig. Maar de morele pretentie spreekt boekdelen.

Vergelijk dat met de VVD van Mark Rutte. Het regeerakkoord vertoonde al verregaand de trekken van D66 en nauwelijks die van de VVD. De portefeuilleverdeling is ook geen winst voor Rutte. De VVD krijgt bijvoorbeeld weer de ministerspost van Justitie, waar nog niet zo lang geleden de VVD’ers Ivo Opstelten en Ard van der Steur sneuvelden. De VVD krijgt staatssecretarissen met de probleemportefeuilles ‘toeslagen’ en ‘asiel’. De VVD krijgt ook de nieuwe ministerspost voor ‘natuur en stikstof’ die Carola Schouten van de ChristenUnie liever kwijt dan rijk was.

Kaag koos voor bekende tv-gezichten die ook erkende deskundigen zijn op hun vakgebied: ziekenhuisdirecteur Ernst Kuipers en natuurkundige Robbert Dijkgraaf. Dat is geen garantie voor succes, maar die keuze past wel meer bij het idee van ‘élan’ dan het personeelsbeleid van Rutte. Rutte koos weliswaar voor een compleet nieuwe VVD-delegatie, maar dan wel een vol trouwe partijgangers.

Als het hem meezit, is Mark Rutte komende zomer de langstzittende premier uit de Nederlandse geschiedenis. Dat is een geweldige prestatie. De vraag is echter wel of er dan nog iets over is van zijn partij.

Waar is de VVD?

Van de VVD die lagere belastingen en een kleine overheid beloofde is niets over. Onder de kabinetten-Rutte ging de lastendruk steevast omhoog. Het nieuwe kabinet gaat daar mee door, al was het maar om de record-uitgaven te kunnen betalen. De partij die in Den Haag de immigratie op de agenda te zetten maakt nu uitgerekend Eric van der Burg staatssecretaris van asiel en migratie. Die riep eerder ‘hoe meer asielzoekers, hoe beter’. Rutte leek eerder nog kritisch te zijn op ‘meer Europa’, maar heeft zich ook in dit opzicht uitgeleverd aan D66.

De VVD mag nog steeds de premier leveren, maar profiel heeft de partij steeds minder. Onder Rutte’s leiderschap is het ledental gezakt van 40.000 naar 25.000. De partijdemocratie is goeddeels afgeschaft. De ideeën van de VVD zijn de ideeën van het laatste regeerakkoord. De VVD verslijt ook politiek personeel. Iedere kabinetsperiode verdwijnt een hele cohorte VVD-politici. Het is twijfelachtig of het beoogde ‘nieuwe élan’ wel gaat afstralen op de partij van de premier.

Syp Wynia en Pim van Galen bespreken de nieuwe/oude coalitie in hun nieuwste video voor Wynia’s Week TV. KIJK HIER:

Bovenstaand artikel verscheen in een licht andere versie in dagblad De Telegraaf van 4 januari 2022.