Krijgt Italië een kabinet Draghi?
In Italië heeft president Mattarella oud-ECB-baas Mario Draghi van stal gehaald om een nieuwe regering te vormen. Na de val van het kabinet vorige week, lijkt dit de beste zet om vervroegde verkiezingen te vermijden. Want verkiezingen wil Mattarella coûte que coûte vermijden op dit moment, en met hem heel links Italië, en trouwens ook de Europese Commissie. In de peilingen staan de populisten van de Lega en van Fratelli d’Italia er namelijk zo goed voor dat ze na die verkiezingen samen een regering zouden kunnen vormen. Vandaar ook dat die partijen deze week – overigens tevergeefs – aan president Mattarella zijn gaan vragen of hij vervroegde verkiezingen wilde uitschrijven.
Super-Mario
De EU staat op het punt om 209 miljard euro aan Italië over te maken uit het Herstelfonds en dus ziet de Europese Commissie de komende tijd in Italië liever een pro-EU-coalitie aan de macht, die zich althans enigszins laat sturen door de EU. Al die miljarden komen immers naar Italië op voorwaarde dat de Italianen hun land duurzaam hervormen.
De partijloze Draghi is een handige keuze van president Mattarella, want de Italianen zien Draghi als de man die tijdens de kredietcrisis orde op zaken heeft gesteld in Europa en de euro heeft gered. Super-Mario noemen ze hem en hij wordt op handen gedragen. En ook de Europese commissie zal die 209 miljard uit het Herstelfonds met minder aarzeling overmaken als haar eigen Draghi in Italië aan het roer staat.
Ursula von der Leyen wilde er vrijdag in La Stampa niet veel over kwijt, maar toch net genoeg. ‘We laten ons niet uit over binnenlandse politieke aangelegenheden’, zei ze, ‘maar Mario Draghi heeft bij de ECB een heel belangrijke rol gespeeld en dat weet iedereen heel goed. Niet alleen in Italië.’
Draghi laat je niet op de bank zitten
De verwachting was eerder deze week dat Draghi op een zakenkabinet aan zou sturen, vol technocraten die Italië met behulp van de EU-fondsen uit het slop zouden halen. Maar donderdag kwam oud-premier Conte op het plein voor Palazzo Chigi, waar de regering zetelt, vertellen dat een kabinet op basis van politieke partijen toch de voorkeur had.
Draghi onderzoekt nu sinds vrijdag wat de mogelijkheden daartoe zijn. Alle politici die in de afgelopen dagen bij hem op audiëntie zijn geweest, lieten zich bij voorbaat zeer lovend over hem uit. Giancarlo Giorgetti van de Lega zei bewonderend: ‘Mario Draghi is geweldig. Hij is een Ronaldo, zo iemand laat je niet op de bank zitten.’
En Matteo Renzi van Italia Viva, de man die de vorige regering ten val heeft gebracht, was op tv laaiend enthousiast. Hij vertelde in zijn Italiaans klinkende Engels dat Draghi echt ‘the bast, bast, best man’ is om deze klus te klaren.
Haast is geboden
Hoe dan ook wordt het moeilijk om een coalitie te vormen. De linkspopulistische Vijfsterrenbeweging (M5S) en de centrumlinkse Partito Democratico (Pd) zullen als links blok samen moeten werken met een rechtse partij, bijvoorbeeld die van Berlusconi of met de Lega. Maar Salvini van de Lega heeft al laten weten dat samenwerking met M5S hem onmogelijk lijkt. Hij zegt: ‘Draghi zal moeten kiezen tussen Grillo’s eisen (M5S) en die van ons, want die botsen met elkaar: minder belasting of meer belasting. Wij willen minder belasting en minder bureaucratie.’
En als die regering-Draghi er dan van komt, maar vervolgens snel valt, hetgeen in Italië eerder regel dan uitzondering is, zullen de coalitiepartijen bij nieuwe verkiezingen rekening moeten houden met stemverlies. Als die verkiezingen er eindelijk komen tenminste. President Mattarella is bijna aan het einde van zijn ambtstermijn. In het laatste half jaar daarvan, te beginnen in augustus 2021, mag hij geen regering meer ontbinden en geen verkiezingen meer uitschrijven. Dus is er haast geboden met dit nieuwe kabinet, en de val ervan.
Naschrift Syp Wynia:
Het is niet voor het eerst dat er in Zuid-Europa met instemming, dan wel op initiatief van ‘Europa’ wordt ingegrepen in nationale regeringen. In 2011 dreigde de euro ten onder te gaan. In Griekenland werd de zittende regering opzij gezet en een nieuwe premier geparachuteerd: Lucas Papademos, voorheen vice-president van de Europese Centrale Bank. En in Italië werd in diezelfde novembermaand de Italiaanse premier Silvio Berlusconi op aandrang van onder andere Duitsland en Frankrijk vervangen door een andere eurocraat: Mario Monti, voormalig Europees commissaris.
