Kassabonnenloterij moet Italianen leren wit te betalen

In haar hopeloze strijd tegen belastingontduiking zet de Italiaanse overheid een nieuw wapen in: la lotteria degli scontrini, de kassabonnenloterij. De klant die in de winkel betaalt en een kassabon krijgt, kan die bon via de kassa elektronisch laten bijschrijven op zijn eigen account bij de belastingdienst.

Zo kun je meedingen naar leuke prijzen. Wie niet contant betaalt maar met een bankpas, kan nog hogere prijzen winnen.  Het doet een beetje denken aan het belastingsysteem dat libertariërs wel opperen, waarbij alle belasting vrijwillig is en via enorme loterijen door de overheid geïnd wordt.

Incentive

Zwart geld is een groot probleem in Italië. Iedereen heeft het blijkbaar en iedereen wil er aldoor maar contant mee betalen. De betaalpas is bij de meeste Italianen niet populair. Ook de winkelier registreert het binnenkomende geld liever niet in zijn kassa en geeft de consument vaak geen bonnetje mee.

De Italiaanse overheid loopt veel belastinginkomsten mis, denk alleen al aan de BTW van 22%, en wil nu alle vruchteloze pogingen om met controles en straf de bevolking te temmen aanvullen met leuke incentives. Als de loterij een succes wordt, spint de overheid daar garen bij: niet de belastingdienst maar de klanten zelf gaan de bedrijven dwingen om wit te werken.

Als bijkomstigheid krijgt de belastingdienst zo een inkijkje in het uitgavenpatroon van elke individuele belastingbetaler: in diens persoonlijke account staan al zijn uitgaven, zowel contant als elektronisch betaald, keurig op een rijtje. Tenminste, als de consument zich voor dit spelletje laat strikken en geen gelegenheid, geen aankoop dus, voorbij laat gaan om weer een lot te bemachtigen in de loterij.

1 lot per euro

Voor elke euro die hij uitgeeft krijgt de consument een lot, met een maximum van 1000 loten per aankoop. Iedere consument heeft bij zijn registratie een unieke code en barcode gekregen die hij aan de winkelier laat zien.

Via de kassa van de winkelier worden de loten op het conto van de consument bijgeschreven. Die heeft met zijn unieke code toegang tot een portaal waar hij kan controleren of de registratie van zijn loten ordentelijk verloopt. Daar kan hij ook de trekking volgen en zijn prijzen zien. 

Het prijzengeld

Dit zijn de prijzen waarmee de Italianen tot de kassabon verleid moeten worden: 7 prijzen van ieder 5000 euro per week, 3 prijzen van 30.000 euro per maand, één prijs van 1 miljoen euro per jaar. En als je niet met contant geld betaalt maar elektronisch, zijn de prijzen hoger. Zowel de consument als de winkelier dingen dan mee.

Er zijn bij elektronisch betaalverkeer 15 wekelijkse prijzen van 25.000 euro voor de consument te winnen en 15 van 5000 euro voor de winkelier; tien maandelijkse prijzen van 100.000 euro voor de consument en tien van 20.000 euro voor de winkelier. Eén keer per jaar wordt er 5 miljoen euro verloot onder de consumenten en 1 miljoen onder de winkeliers.

Op een bevolking van 60 miljoen mensen is de kans dat je wat wint wel klein. Maar je hoeft er ook niets extra’s voor te betalen, alleen om een reçuutje vragen is al genoeg. Mocht de winkelier weigeren de betaling te registreren en krijg je dus geen kassabon, dan kun je je daarover beklagen bij de Guardia di Finanza.

Vroeger was er een kans dat een agent van de Guardia di Finanza  je buiten de winkel stond op te wachten en om je bonnetje vroeg. De winkelier kreeg een forse boete als hij je aankoop niet had geregistreerd en dus de BTW in eigen zak had gestoken. Voortaan zal de Guardia di Finanza gaan controleren als er een tip van een burger binnenkomt.

De eerste trekking staat gepland voor 1 januari en de daarop volgende voor elke tweede donderdag van de maand. Alle prijzen zijn belastingvrij. Sinds 1 december kunnen de Italianen zich op internet aanmelden op www.lotteriadegliscontrini.gov.it. en daar  hun persoonlijke gegevens gedetailleerd invullen.

Overheidsspionnen

En dat zint veel Italianen natuurlijk niet. Op twitter veel kwade tweets: ‘Nee tegen de overheidsspionnen; ik schrijf me niet in’. Anderen vragen zich af hoe ze hun barman zover moeten krijgen dat hij een kassabon meegeeft. ‘De prijs’, schrijft weer een ander, ‘gaat naar degene die als eerste een kassabon weet te bemachtigen.’

De rechtse partij Fratelli d’Italia roept mensen op zich niet in te schrijven voor dit ‘vernederende spel, laat zien dat Italianen, anders dan de leden van het kabinet, hun waardigheid en vrijheid niet zomaar verkopen.’ De rechtse politicus Matteo Salvini van de Lega tweet: ‘Belastingontduiking moeten we bestrijden met belastingverlaging, niet met een loterij.’

Cashback

In de aanloop naar de loterij komt er met kerst ook nog een cashback. Iedereen krijgt vanaf 8 december de rest van de maand 10% terug van elke uitgave die hij met zijn bankpas betaalt, tot een maximum van 150 euro. Voorwaarde is dat je minstens tien keer iets koopt met je betaalpas of credit card.

Per betaling krijg je maximaal 15 euro terug, ook als je meer dan 150 euro hebt betaald. Een kerstcadeautje. Daarnaast voorziet het plan in twee van die cashbacks per jaar, elk van 150 euro, en dan nog twee keer per jaar een super-cashback van 1500 euro voor de honderdduizend burgers die in die periode het vaakst hun betaalpas gebruikt hebben. Nu maar zien of dit alles de onwillige Italianen aan de betaalpas kan krijgen.